Otyłość i nadwaga

Spis treści

Przyczyny nadwagi i otyłości

Kiedy nadwaga, a kiedy już otyłość?

Wpływ nadwagi i otyłości na zdrowie

Czy odchudzanie się jest bezpieczne dla zdrowia?

Leczenie nadwagi i otyłości

Leki na odchudzanie

Rola witamin w utrzymaniu prawidłowej masy ciała oraz odchudzaniu

Przyczyny nadwagi i otyłości

Nadwaga jest zaburzeniem swoistej równowagi w organizmie pomiędzy podażą a zużyciem energii. Nadmiar niespożytej energii dostarczanej z jedzeniem odkłada się w ciele pod postacią tkanki tłuszczowej.

Do głównych przyczyn nadwagi, która następnie może przejść również w otyłość, zaliczamy:

• siedzący tryb życia

• brak aktywności fizycznej

• nadmierna ilość składników wysokokalorycznych (tłuszcze, węglowodany) w jedzeniu

• spożywanie zbyt dużej ilości pokarmów

• niewłaściwa kultura jedzenia – jemy w biegu i na szybko

• stres

• niedosypianie

Należy podkreślić, że skłonności do nadwagi (i otyłości) biorą się nie tylko z nieprawidłowego trybu życia oraz diety, a są również zapisane w genach. Szacuje się, że około 40% ludzi otyłych brakuje genów odpowiedzialnych za prawidłową przemianę materii.

Istnieje również szereg chorób, które objawiają się zbytecznymi kilogramami i w konsekwencji otyłością:

• zespół Cushinga

• niedoczynność tarczycy

• zespół policystycznych jajników

• niedoczynność przysadki

• zespół Turnera

Mówimy wtedy o otyłości wtórnej, w odróżnieniu od otyłości prostej spowodowanej trybem życia oraz dietą. Ważne jest zatem przed rozpoczęciem terapii odchudzającej wykluczyć powyższe choroby, po to, by odchudzanie było skuteczne.

Kiedy nadwaga, a kiedy już otyłość?

Zgodnie z wytycznymi WHO:

• nadwaga występuje wtedy, kiedy nasz wskaźnik BMI (stosunek wagi do wzrostu podniesionego do kwadratu) wynosi 25 i więcej,

• z kolei o otyłości mówimy przy BMI powyżej 30.

Wpływ nadwagi i otyłości na zdrowie

Warto pamiętać, że problem wagi to nie tylko mało atrakcyjny wygląd, brzydka cera i cellulit, ale również poważne problemy zdrowotne:

• cukrzyca

• gorsze samopoczucie psychiczne

• nadciśnienie

• udar mózgu

• choroba wieńcowa

• niewydolność sercowa

• trudności z oddychaniem

• problemy ze stawami

• nieprawidłowa gospodarka hormonalna

• większe ryzyko nowotworów

• ryzyko przedwczesnej śmierci

Brzmi niezbyt optymistycznie, prawda?

Czy odchudzanie się jest bezpieczne dla zdrowia?

Zanim rozpocznie się walkę ze zbyt duża wagą, należy uświadomić sobie, że nie istnieje żadna „dieta cud” oraz złote preparaty na odchudzanie, które rozwiążą problem z kilogramami w ciągu tygodnia lub miesiąca. Odchudzanie to proces, to zmiana nawyków jedzeniowych oraz trybu życia ogólnie; proces, który powinien towarzyszyć nam stale, a nie zachodzić gwałtownie.

Co więcej, nadmierne tempo odchudzania się (przyjmuje się, że ponad 3 kg w ciągu tygodnia jest już zbyt gwałtowną utratą wagi) jest bardzo niebezpieczne dla naszego organizmu i prowadzi do wielu poważnych zaburzeń. Wymienić tu można chociażby:

• znaczne osłabienie organizmu

• kłopoty z koncentracją

• wypadanie włosów

• spadek odporności

• zakwaszenie organizmu

• zaburzenia rytmu serca

• zmiany hormonalne i wiele innych.

Musimy jeszcze wspomnieć o kolejnym zagrożeniu pojawiającym się przy nadmiernym odchudzaniu – jest nim insulinooporność tkanek (i w konsekwencji cukrzyca): szczególnie ma to miejsce w trakcie drastycznych diet, kiedy osoba odchudzająca się zjada posiłki bardzo niskokaloryczne, ubogie w witaminy i inne składniki odżywcze, za to bogate w cukry (żeby trochę „oszukać” organizm, któremu w ten sposób dostarcza się energię). Następuje zbyt częsty wyrzut do krwi insuliny (mającą za zadanie poziom cukru obniżyć), na którą tkanki po czasie tracą wrażliwość. Skutkiem tego procesu może być właśnie cukrzyca typu 2.

Leczenie nadwagi i otyłości

Do leczenia kwalifikują się już osoby z nadwagą mające co najmniej jedno powikłanie otyłości oraz wszystkie osoby z otyłością.

Terapię można podzielić na kilka rodzajów:

• leczenie niefarmakologiczne (dieta, wysiłek fizyczny, wsparcie psychologiczne)

• leczenie farmakologiczne

• leczenie operacyjne

Podstawowym i najważniejszym elementem procesu odchudzania jest właściwa dieta:

• zmniejszenie ilości spożywanych kalorii

• jedzenie mniejszych porcji, ale częściej

• wprowadzenie do jadłospisu większej ilości warzyw i chudego mięsa

• wyeliminowanie niezdrowych przekąsek

Doskonałym uzupełnieniem diety w procesie odchudzania jest wysiłek fizyczny, szczególnie aerobowy, który najskuteczniej spala tłuszcz nagromadzony w organizmie. Powinien on na stałe zagościć w naszym życiu, najlepiej codziennie minimum 30 minut.

Leki na odchudzanie

Leczenie farmakologiczne również może bardzo skutecznie uzupełnić dietę oraz wysiłek fizyczny w procesie odchudzania. Wśród leków powodujących utratę kilogramów możemy wyróżnić leki wydawane na receptę oraz preparaty dostępne bez recepty.

Leki na odchudzanie na receptę

Obecnie na rynku polskim dostępne są m.in. następujące preparaty:

• Xenical (zawiera orlistat) – działa w przewodzie pokarmowym i powoduje zahamowanie wchłaniania tłuszczów z pokarmu oraz zwiększone ich wydalanie z kałem.

• Mysimba (połączenie naltreksonu i bupropionu) – lek najnowszej generacji, który działa na poziomie mózgu i hamuje łaknienie oraz uczucie głodu.

• Saxenda (zawiera liraglutyd) - wpływa na poprawę kontroli glikemii oraz parametrów kardiometabolicznych (nadciśnienie tętnicze, obturacyjny bezdech senny, obwód pasa),

• Wegovy (zawierające semaglutyd) - pełni rolę agonisty receptora glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1) wpływając na stężenie cukru we krwi oraz apetyt,

• Mounjaro (zawierające tirzepatyd) - podwójny analog glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1) oraz polipeptydu insulinotropowego zależnego od glukozy (GIP), wykazuje wielokierunkowy mechanizm działania co znalazło zastosowanie w leczeniu cukrzycy typu 2 i otyłości (Jak działa tirzepatyd?).

Preparaty są wskazane dla osób z otyłością (BMI powyżej 30) oraz nadwagą (BMI powyżej 27) z jednocześnie występującymi chorobami towarzyszącymi (np. cukrzyca, podwyższony cholesterol, wyrównane nadciśnienie).

Pomimo tego, że charakteryzują się dość wysoką skutecznością, leki te należy odstawić po 3-4 miesiącach stosowania, jeśli masa ciała nie zmniejszyła się o co najmniej 5%. W takiej sytuacji lekarz może zalecić dalszą terapię niefarmakologiczną lub zaplanować zabieg operacyjny.

Preparaty na odchudzanie bez recepty

Na rynku istnieje cała gama preparatów dostępnych bez recepty, powodujących skuteczną utratę zbędnych kilogramów. Często w swoim składzie zawierają m.in. błonnik, który nie wchłania się z przewodu pokarmowego, pęcznieje w żołądku (przez co zmniejsza uczucie głodu), wiąże tłuszcz (przez co zmniejsza jego przyswajanie) i polepsza perystaltykę jelit, czyli reguluje rytm wypróżnień. Preparaty zawierające błonnik to np.: Fibraxine, Colon C, Błonnik z ananasem.

Fibraxine

Colon C

Inne popularne składniki preparatów na odchudzanie to młody jęczmień, który oprócz wspomnianego błonnika zawiera również chlorofil, który utrzymując równowagę kwasowo-zasadową, wspomaga proces odchudzania. Preparaty zawierające młody jęczmień to np. Młody Jęczmień Colfarm, Pure Herbs Młody Jęczmień Premium.

W aptekach znajdziemy również cały szereg preparatów na odchudzanie, skuteczność i działanie których oparte jest na przyśpieszeniu metabolizmu (a w konsekwencji trawienie tłuszczów i białek) oraz pobudzeniu tzw. termogenezy poposiłkowej, w trakcie której organizm aktywnie spala kalorie, aby utrzymać odpowiednią temperaturę ciała. Takie działanie wykazują m.in. wyciąg z ananasa (dzięki zawartości bromelainy), ocet jabłkowy (pobudza dodatkowo perystaltykę), substancje zawarte w owocach cytrusowych, kofeina, guarana, kapsaicyna (zawarta np. w papryczkach). Do tej grupy preparatów zaliczyć możemy np.: Therm Line fast, Therm Line forte, Liporedium.

Therm Line fast

Liporedium

Preparaty te nie mogą jednak zastępować zdrowej diety.

Rola witamin w utrzymaniu prawidłowej masy ciała oraz odchudzaniu

Jak już wspomniano wcześniej, właściwa dieta jest kluczowym elementem w walce z nadmiarem kilogramów. Odpowiednie pożywienie dostarcza nam również niezbędnych witamin, z których część odgrywa istotną rolę w odchudzaniu. Jeżeli z jakiegoś powodu cierpimy na niedobory tych witamin, lekarz może zalecić ich suplementację.

Witamina D

Zwana witaminą słońca, witamina D poza szeregiem korzyści dla kości i stawów, naczyń krwionośnych, roli przy zwiększaniu odporności i innych, bierze aktywny udział w spalaniu nadmiaru tłuszczu. Dzieje się tak ze względu na zmniejszenie wydzielania kortyzolu – hormonu stresu, który powoduje odkładanie się tkanki tłuszczowej w okolicach brzucha.

Przykładowe preparaty suplementujące witaminę D to Vigantoletten, Ibuvit D3, Vigalex Forte.

Witamina C

Niezwykle popularna witamina, która przynosi wiele korzyści dla naszego organizmu, odgrywa również ważną rolę w utrzymaniu prawidłowej wagi. Jest ona obecna na każdym etapie eliminacji tzw. tłuszczu zapasowego, a mianowicie hamuje jego produkcję, ogranicza jego transport wewnątrz organizmu oraz przyśpiesza jego spalanie.

W aptece można kupić preparaty zawierające witaminę C, na przykład: Ascorvita, Vitaminum C Teva.

Witaminy z grupy B

A właściwie witamina B12, znana między innymi z roli w tworzeniu się naszego DNA oraz stabilizacji procesów krwiotwórczych. Przyśpiesza ona rozkład węglowodanów i białek, dzięki czemu wpływa na poziom odczuwanej przez nas energii oraz siły, jak również podkręca nasz metabolizm, co pomaga szybciej spalić nadmiar tłuszczu.

Witamina B12 zawarta jest w produktach, takich jak np.: Witamina B12 Forte, Olimp B12 Forte Bio-Complex, Naturell Witamina B12 Forte.

Rosnąca nadwaga i w konsekwencji otyłość wyrasta do rangi problemu społecznego w krajach rozwiniętych, a w przyszłości może urosnąć do rodzaju epidemii. Uważa się to za jedno z zagrożeń cywilizacyjnych rozwiniętych społeczeństw. Z tego powodu z nadwagą i otyłością nie tylko można, ale i trzeba walczyć. Walczymy przecież w imię własnego zdrowia.

W razie jakichkolwiek wątpliwości, zawsze możesz zadać pytanie farmaceutom GdziePoLek.