Selen (selenium)

Selen należy do mikroelementów, czyli substancji występujących w organizmie w niewielkiej ilości. Pełni on jednak wiele ważnych funkcji, takich jak ochrona przed stresem oksydacyjnym, wsparcie układu odpornościowego, czy prawidłowej pracy tarczycy.

Preparaty z selenem są dostępne w aptece bez recepty. Występują w postaci tabletek (np. Biotynox Forte, Rutinacea Complete, Naturell Selen Organiczny 100), kapsułek (np. Vitroft, Nutrof Total, Kerabione) oraz proszku do wytworzenia płynu (np. Gelacet Plus).

Spis treści

Jakie właściwości posiada selen?

Jakie produkty spożywcze zawierają dużo selenu?

Jakie są objawy niedoboru selenu?

Czy selen można przedawkować?

Czy selen wspomaga odchudzanie?

Selen a choroba Hashimoto

Czy selen można stosować w ciąży?

Czy selen można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Obejrzyj film!

Źródła

Jakie właściwości posiada selen?

Selen jest składnikiem aminokwasów, które budują białka organizmu, bierze udział w produkcji hormonów tarczycy oraz w syntezie DNA. Jest silnym antyoksydantem – chroni komórki organizmu przed działaniem wolnych rodników, wspiera układ odpornościowy oraz stymuluje odpowiedź immunologiczną organizmu. Odgrywa ważną rolę w zachowaniu płodności.

Jakie produkty spożywcze zawierają dużo selenu?

Selen znajduje się głównie w produktach pochodzenia zwierzęcego. Jego znaczne ilości zawarte są w mięsie, podrobach, rybach oraz owocach morza, a także w produktach mlecznych. Ponadto selen zajdziemy również w grzybach, drożdżach i pieczywie. Wśród roślin stosunkowo dużą zawartością pierwiastka może poszczycić się czosnek, selen jest obecny także w nasionach roślin strączkowych.

Warto wiedzieć, że przyswajalność selenu zwiększa się, kiedy spożywamy go wraz z produktami zawierającymi białko oraz witaminy, takie jak retinol (witamina A), kwas askorbinowy (witamina C) czy tokoferol (witamina E).

Jakie są objawy niedoboru selenu?

Niedobór selenu w organizmie może wiązać się z wystąpieniem obniżonej odporności, rozwojem chorób nowotworowych oraz kardiologicznych. Dodatkowo mogą wystąpić zaburzenia nastroju oraz choroby skóry, tarczycy i wątroby. Zbyt niska podaż selenu może również powodować zaburzenia płodności.

Czy selen można przedawkować?

Selen należy do mikroelementów co oznacza, że do prawidłowego funkcjonowania organizmu wystarczy jego niewielka ilość. Dzienne zapotrzebowanie na selen wynosi około 45 µg.

Przyjmowanie większej ilości pierwiastka przez dłuższy czas może prowadzić do wystąpienia nadmiernego zmęczenia, bólu stawów oraz zaburzeń psychicznych. Ponadto pojawić się mogą zaburzenia ze strony układu pokarmowego i nerwowego, a także zmiany skórne. Dodatkowo obserwuje się zwiększoną łamliwość, odbarwienie i utratę paznokci oraz wzmożone wypadanie włosów. Zbyt duże ilości selenu mogą także działać prooksydacyjnie i zwiększać ryzyko rozwoju nowotworów.

Czy selen wspomaga odchudzanie?

Selen bierze udział w produkcji hormonów tarczycy, które odpowiadają m.in. za prawidłowy metabolizm. Niektóre badania sugerują, że pierwiastek poprawia czynność tego organu u osób cierpiących na łagodną niedoczynność tarczycy. Nie istnieją jednak niezbite dowody na skuteczność przyjmowania większych dawek selenu w celu zmniejszenia masy ciała. Przypuszcza się, że selen może wspierać proces odchudzania u pacjentów, u których występują łagodne zaburzenia gospodarki hormonalnej lub u pacjentów z niedoborami tego pierwiastka. 

Selen a choroba Hashimoto

Suplementacja selenu u osób z chorobą Hashimoto może wpływać na obniżenie stężenia przeciwciał oraz skutkować zmniejszeniem dawki przyjmowanych leków (lewotyroksyny). Nie istnieją jednak wystarczająco kompetentne i wiarygodne dowody na poprawę stanu zdrowia oraz samopoczucia pacjentów chorych na zapalenie tarczycy typu Hashimoto po suplementacji selenu.

Czy selen można stosować w ciąży?

Zapotrzebowanie na selen w trakcie ciąży wzrasta i wynosi  60–100 µg na dobę. W przypadku zbilansowanej diety stosowanie suplementów zawierających selen nie jest konieczne. W razie konieczności ewentualne przyjmowanie suplementów należy omówić wcześniej z lekarzem.

Czy selen można stosować podczas karmienia piersią (podczas laktacji)?

Zapotrzebowanie na selen w trakcie karmienia piersią (podczas laktacji) jest większe i wynosi 70-75 µg na dobę. W przypadku zbilansowanej diety stosowanie suplementów zawierających selen nie jest konieczne. W razie konieczności ewentualne przyjmowanie suplementów należy omówić wcześniej z lekarzem.

Obejrzyj film!

Źródła

• „Selenium in the environment, metabolism and involvement in body functions” Youcef Mehdi, Jean-Luc Hornick, Louis Istasse, Isabelle Dufrasne

• https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/74852,selen

• https://diag.pl/pacjent/artykuly/nadmiar-i-niedobor-selenu-objawy-przyczyny-i-skutki/#3-Niedobor-selenu-objawy

• https://www.forumginekologii.pl/artykul/suplementacja-diety-kobiet-w-ciazy-z-choroba-hashimoto

• https://www.e-lactation.com/en/selenium-pr/

• https://www.healthline.com/nutrition/selenium-for-weight-loss#weight-loss

• „Selenium Supplementation for Hashimoto's Thyroiditis: Summary of a Cochrane Systematic Review” Esther J. van Zuuren, Amira Y. Albusta, Zbys Fedorowicz, Ben Carter and Hanno Pijlb