Jak działa Metotab?
Metotreksat jest antagonistą kwasu foliowego, który należy do grupy leków cytotoksycznych określanych jako antymetabolity. Jego działanie wynika z hamowania syntezy DNA komórek. Choć mechanizm nie został do końca poznany, wiadomo iż działa silnie przeciwzapalnie i immunosupresyjnie.
Nie używaj Metotab, jeśli:
- masz nadwrażliwość na metotreksat lub którąkolwiek substancję pomocniczą leku,
- stwierdzono u Ciebie niewydolność wątroby lub nerek,
- nadużywasz alkoholu,
- wcześniej występowały u Ciebie zaburzenia składu krwi, takie jak hipoplazja szpiku, leukopenia, małopłytkowość, znacząca niedokrwistość, ciężkie zakażenia, np. HIV, czy gruźlica,
- masz owrzodzenia jamy ustnej i chorobę wrzodową żołądka lub dwunastnicy,
- stwierdzono u Ciebie dziedziczną nietolerancję galaktozy, niedobór laktazy lub zespół złego wchłaniania glukozy- galaktozy.
Na co zwrócić uwagę przed użyciem Metotab?
Pacjenci stosujący Metotab powinni być pod regularną kontrolą lekarza, aby działania niepożądane lub objawy toksyczności mogły zostać wykryte jak najszybciej. Z uwagi na możliwość wystąpienia ciężkich, a nawet śmiertelnych reakcji toksycznych, przed zastosowaniem leku Metotab lekarz lub farmaceuta powinien udzielić pacjentowi pełnej informacji dotyczącej potencjalnych zagrożeń i zalecanych środków ostrożności.
Przed zastosowaniem metotreksatu należy wykonać badanie krwi uwzględniające pełną morfologię, aktywność enzymów wątrobowych, stężenie bilirubiny i albumin w osoczu, parametry czynności nerek i zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej.
Przed rozpoczęciem leczenia należy wykluczyć ciążę.
Jak stosować Metotab?
Lek należy przyjmować raz w tygodniu, najlepiej w określonym przez lekarza dniu.
Zalecana dawka początkowa to 7,5 mg na tydzień. W zależności od aktywności choroby i tolerancji chorego na lek dawkę tę można stopniowo zwiększać. Nie należy przekraczać dawki 25 mg tygodniowo.
Jeżeli pacjent odczuwa mdłości, tygodniową dawkę można podzielić na 3 części i podać w ciągu 24 godzin.
Odpowiedzi na leczenie można oczekiwać w ciągu 2-6 tygodni (w przypadku łuszczycy) lub 4-8 tygodni (w przypadku reumatoidalnego zapalenia stawów).
Po uzyskaniu pożądanego efektu leczniczego, dawkę należy stopniowo zmniejszyć do możliwie najmniejszej skutecznej dawki podtrzymującej.
Dawkowanie należy odpowiednio dostosować u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek, wątroby i u osób starszych.
Na co zwrócić uwagę podczas stosowania Metotab?
W trakcie leczenia (co najmniej raz w miesiącu przez pierwsze pół roku, a następnie co trzy miesiące), należy wykonać następujące badania:
- badanie jamy ustnej i gardła w celu wykrycia zmian w obrębie błon śluzowych,
- pełną morfologię krwi,
- parametry czynnościowe wątroby,
- parametry czynnościowe nerek,
- czynność układu oddechowego, w celu ewentualnego wykrycia śródmiąższowego zapalenia płuc.
Podczas terapii lekiem Metotab i 6 miesięcy po zakończeniu leczenia, pacjenci w wieku rozrodczym (kobiety i mężczyźni) powinni stosować skuteczną antykoncepcję.
Czy mogę łączyć Metotab z innymi lekami?
Ryzyko działania hepatotoksycznego metotreksatu zwiększa się w przypadku regularnego stosowania alkoholu lub leków uszkadzających wątrobę, np. retinoidów (acytretyny, etretynatu). Ze szczególną uwagą powinni być również monitorowani pacjenci, którzy jednocześnie stosują leki działające toksycznie na szpik kostny, np. leflunomid.
Antybiotyki, takie jak penicyliny, glikopeptydy, sulfonamidy, ciprofloksacyna i cefalotyna mogą zwiększać stężenie metotreksatu we krwi i prowadzić do działania toksycznego na układ krwiotwórczy i przewód pokarmowy.
Probenecyd, słabe kwasy organiczne (np. pętlowe leki moczopędne), pochodne pirazolu (fenylobutazon) mogą zmniejszać wydalanie metotreksatu, zwiększać jego stężenie we krwi, a tym samym prowadzić do jego toksyczności hematologicznej. Podobna reakcja może zajść w wyniku jednoczesnego stosowania metotreksatu i niesteroidowych leków przeciwzapalnych.
Leki zaburzające czynność szpiku kostnego (np. sulfonamidy, trimetoprim i sulfametoksazol, chloramfenikol, prymetamina) stosowane łącznie z metotreksatem, zwiększają ryzyko zaburzeń układu krwiotwórczego.
Równoczesne podawanie leków zmniejszających stężenie kwasu foliowego (sulfonamidów, trimetoprimu i sulfametoksazolu) może nasilać działania niepożądane leku Metotab.
W rzadkich przypadkach podczas jednoczesnego stosowania sulfasalazyny i metotreksatu dochodzi do nasilenia działania i skutków ubocznych metotreksatu.
Jednoczesne stosowanie inhibitorów pompy protonowej (np. omeprazolu, pantoprazolu) może prowadzić do opóźnienia lub zahamowania wydalania metabolitu metotreksatu przez nerki, a tym samym do jego kumulacji we krwi. Mogą towarzyszyć temu bóle mięśniowe i dreszcze.
Podczas leczenia metotreksatem należy unikać spożywania produktów bogatych w kofeinę i teofilinę (kawy, herbaty, napojów zawierających kofeinę).
Czy mogę łączyć Metotab z alkoholem?
Ze względu na zwiększenie ryzyka hepatotoksyczności, należy unikać stosowania alkoholu podczas terapii Metotabem.
Czy po zastosowaniu Metotab mogę prowadzić pojazdy?
Podczas leczenia metotreksatem mogą wystąpić zawroty głowy i zmęczenie. Metotreksat wywiera umiarkowany lub znikomy wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów.
Czy mogę stosować Metotab będąc w ciąży?
Metotab jest przeciwwskazany do stosowania w ciąży.
Lek ten wykazuje działanie teratogenne, zwiększa on częstość (1:14) występowania wad wrodzonych czaszki, układu sercowo-naczyniowego i kończyn oraz ryzyko poronienia.
Czy po zastosowaniu Metotab mogę karmić piersią?
Metotreksat przenika do mleka matki w ilościach zagrażających niemowlęciu. W trakcie stosowania Metotabu konieczne jest przerwanie karmienia piersią.
Jakie działania niepożądane mogą wystąpić po zastosowaniu Metotab?
Do najczęściej opisywanych działań niepożądanych leku Metotab zaliczono, m.in.
- zapalenie i owrzodzenia jamy ustnej oraz gardła,
- niestrawność, nudności, wymioty (w tym krwawe wymioty), utratę łaknienia, biegunkę, zapalenie i owrzodzenie przewodu pokarmowego, toksyczne rozszerzenie okrężnicy,
- reakcje skórne (np. wysypkę, rumień, świąd),
- fotouczulenie,
- bóle i zawroty głowy,senność, zaburzenia widzenia,
- zaburzenia smaku,
- ból i drżenie mięśni,
- retinopatie, zaburzenia widzenia,
- uszkodzenia wątroby,
- nadciśnienie,
- zaburzenia miesiączkowania, niepłodność.
Skład Metotab
- substancja czynna: 2,5 mg; 7,5 mg lub 10 mg metotreksatu w postaci metotreksatu disodowego,
- substancje pomocnicze: laktoza jednowodna, skrobia żelowana, magnezu stearynian.
Jak przechowywać Metotab?
Brak specjalnych zaleceń dotyczących przechowywania leku.