Preparaty zawierające wapń są powszechnie stosowane w profilaktyce osteoporozy u osób starszych. Niedobory wapnia obserwuje się jednak we wszystkich grupach wiekowych. Kto jest na nie najbardziej narażony? Jaki preparat wapniowy wybrać i czy warto stosować wapno w przypadku alergii i przeziębienia?
Spis treści
Kto powinien rozważyć suplementację wapniem?
Na co zwrócić uwagę wybierając preparat wapniowy?
Czy działanie przeciwalergiczne wapnia to mit?
Wapń w łagodzeniu objawów przeziębienia
Kto powinien rozważyć suplementację wapniem?
dzieci i młodzież w okresie intensywnego wzrostu,
kobiety ciężarne i matki karmiące,
osoby stosujące dietę pozbawioną mleka i przetworów mlecznych,
osoby po 55. roku życia (zwłaszcza kobiety w okresie menopauzy),
chorzy w okresie rekonwalescencji po złamaniach kości,
chorzy na celiakię, chorobę Leśniowskiego-Crohna, chorobę wrzodową, niewydolność nerek, niedoczynność przytarczyc,
osoby stale przyjmujące niektóre leki (moczopędne, przeciwpadaczkowe, kortykosteroidy, leki stosowane w leczeniu zgagi).
Na co zwrócić uwagę wybierając preparat wapniowy?
Rodzaj soli wapnia
Węglan wapnia – najbardziej rozpowszechniony składnik preparatów wapniowych. Charakteryzuje się najwyższą zawartością wapnia (ok. 40%) i przyswajalnością na poziomie 20-25%. Preparaty zawierające tę sól wapnia są stosunkowo tanie. Należy przyjmować je wraz z posiłkiem.
Cytrynian wapnia – zawiera ok. 20% jonów wapnia i charakteryzuje się wysoką przyswajalnością (40-45%). Można go przyjmować niezależnie od posiłku i rzadko powoduje skutki uboczne. Preparaty zawierające tę sól należą zwykle do najdroższych spośród wszystkich produktów wapniowych.
Glukonian i laktobionian wapnia – charakteryzują się niską zawartością wapnia (ok. 5-9%) i przyswajalnością porównywalną do węglanu wapnia, co sprawia, że aby uzyskać pożądany efekt, koniecznie jest przyjęcie od kilku do kilkunastu tabletek dziennie. Ze względu na dobrą rozpuszczalność, często stosuje się je w syropach dla dzieci. Należy przyjmować je wraz z posiłkiem.
Mleczan wapnia – zawiera ok. 13% stosunkowo dobrze przyswajalnego wapnia. Można przyjmować go niezależnie od posiłku i rzadko wywołuje skutki uboczne. Nie należy podawać go jednak chorym na cukrzycę i dzieciom.
Zawartość jonów wapnia
Producenci często podają na opakowaniu oprócz ilości jonów wapnia, informację dotyczącą zawartości soli wapniowej (np. 1 tabletka zawiera 400 mg jonów wapnia w postaci 1200 mg węglanu wapnia). Dla pacjenta zawartość soli nie jest istotna - porównując preparaty zwracamy uwagę wyłącznie na ilość jonów wapniowych.
Obecność substancji wspomagających gospodarkę wapniową
Preparaty złożone zawierające połączenie wapnia i witaminy D3 (niezbędnej w procesie wchłaniania wapnia z przewodu pokarmowego) oraz witaminy K2 (wspierającej procesy mineralizacji kości) polecane są szczególnie jako terapia wspomagająca u pacjentów z osteoporozą.
Czy działanie przeciwalergiczne wapnia to mit?
Powszechnie uważa się preparaty wapniowe za skuteczne w łagodzeniu objawów alergii. Na rynku dostępnych jest wiele preparatów dla alergików zawierających wapń, często w połączeniu z kwercetyną lub ekstraktem z pachnotki zwyczajnej (Perilla frutescens). Ze względu na brak wystarczających badań potwierdzających przeciwalergiczne działanie wapnia, obecnie nie jest to główna rekomendowana metoda leczenia. Lekami pierwszego rzutu w tym przypadku są leki przeciwhistaminowe.
Obejrzyj film!
Wapń w łagodzeniu objawów przeziębienia
Ze względu na brak udowodnionej skuteczności, podobnie jak w przypadku „wapna dla alergików”, nie zaleca się stosowania preparatów zawierających wapń w walce z przeziębieniem. Zwiększając gęstość wydzieliny, utrudniają one jej odkrztuszanie, zmniejszając skuteczność leków wykrztuśnych.
Zasady suplementacji wapnia
Jednorazowa dawka jonów wapnia nie powinna przekraczać 500 mg. W przypadku konieczności zażycia większej dawki, należy przyjmować preparat kilka razy dziennie, w ilości nie przekraczającej 1200 mg (nadmiar wapnia jest równie szkodliwy co jego niedobór).
Preparaty wapnia należy popijać wodą, unikając m.in. kawy i herbaty mogących upośledzać jego wchłanianie.
Należy zwrócić uwagę, czy dany preparat powinien być przyjmowany wraz z posiłkiem czy niezależnie od niego.
W ciągu 2 godzin od przyjęcia preparatu wapnia należy unikać pokarmów bogatych w kwas szczawiowy (np. szpinak, rabarbar, buraki, czarna herbata) i kwas fitynowy (np. ziarna zbóż i rośliny strączkowe).
Kilkugodzinny odstęp czasowy należy zachować w przypadku przyjmowania wapnia z: preparatami cynku, żelaza, litu, bifosfonianami stosowanymi w leczeniu osteoporozy, niektórymi antybiotykami (tetracykliny, chinolony), diuretykami tiazydowymi, glikozydami nasercowymi czy lekami przeciwpadaczkowymi.
W przypadku niedoboru wapnia i magnezu, aby suplementacja była skuteczna, należy pamiętać o odpowiednim stosunku wapnia i magnezu, który powinien wynosić 2:1.
W przypadku niewielkich niedoborów warto sięgnąć po wodę mineralną o zwiększonej zawartości wapnia i magnezu.
Pacjentom ze skłonnością do tworzenia kamieni nerkowych zaleca się zwiększenie podaży płynów podczas suplementacji wapnia.
Warto zmniejszyć ilość soli kuchennej, która zwiększa wydalanie wapnia przez nerki i ograniczyć ilość używek (alkoholu, papierosów).
Żaden suplement diety nie może być stosowany jako substytut zróżnicowanej diety, dlatego warto pamiętać o produktach bogatych w wapń w codziennej diecie (m.in. nabiał, orzechy, ryby, zboża).
2023-04-10
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 10.04.2023 13:20:20
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.