Objawy zapalenia spojówek to najczęściej przekrwienie, łzawienie i swędzenie oczu. Przyczyną stanu zapalnego są najczęściej wirusy, bakterie, alergeny lub czynniki drażniące. W aptece bez recepty kupić można krople łagodzące podrażnienie i zaczerwienienie oczu, preparaty te mają również działanie nawilżające, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne.
Spis treści
Najczęstsze objawy zapalenia spojówek
Czym różni się zapalenie spojówek od jęczmienia?
Przyczyny i rodzaje zapalenia spojówek
Czy zapalenie spojówek może być objawem COVID-19?
Czy zapaleniem spojówek można się zarazić?
Czy w czasie zapalenia spojówek trzeba pozostać w domu?
Zapalenie spojówek - jak nie zarazić innych?
Domowe sposoby na zapalenie spojówek
Preparaty na zapalenie spojówek dostępne bez recepty
Zapalenie spojówek - kiedy udać się do lekarza?
Lekarz rodzinny czy okulista - do kogo udać się z zapaleniem spojówek?
Leki na zapalenie spojówek na receptę
Czym jest zapalenie spojówek?
Zapalenie spojówek to stan zapalny przezroczystej błony śluzowej wyścielającej wewnętrzną powierzchnię powieki i zewnętrzną powierzchnię gałki ocznej, będący jedną z najczęstszych chorób oczu wśród dzieci i osób dorosłych.
Najczęstsze objawy zapalenia spojówek
Zaczerwienienie gałek ocznych
Obrzęk spojówki lub powieki
Łzawienie, świąd, podrażnienie, pieczenie
Uczucie ciała obcego pod powieką
Obecność wydzieliny (ropnej, śluzowej, surowiczej)
Czym różni się zapalenie spojówek od jęczmienia?
Pomimo wspólnych objawów, takich jak świąd, zaczerwienienie oka, obrzęk czy nadwrażliwość na światło, zapalenie spojówek i jęczmień to dwa różne schorzenia. Jęczmień jest spowodowany infekcją bakteryjną gruczołów łojowych i potowych zlokalizowanych na brzegach powiek. Zapalenie spojówek dotyczy zaś błony śluzowej i może mieć różne przyczyny.
Przyczyny i rodzaje zapalenia spojówek
Wirusowe zapalenie spojówek
Najczęściej spotykany typ choroby
Wywoływane głównie przez wirusy odpowiedzialne za przeziębienie (np. rinowirusy, adenowirusy), rzadziej wirus ospy wietrznej, półpaśca, opryszki pospolitej
Wydzielina jest przezroczysta lub ma białe zabarwienie i wodnistą konsystencję
Mogą towarzyszyć mu objawy przeziębienia, grypy lub innych infekcji dróg oddechowych
Bakteryjne zapalenie spojówek
Powodowane przez gronkowce, paciorkowce czy pałeczki Haemophilus influenzae, rzadziej dwoinki rzeżączki i chlamydie
Cechą charakterystyczną jest wydzielina o charakterze ropnym lub ropno-śluzowym i żółtym lub zielonym zabarwieniu
Po przebudzeniu powieki bywają sklejone
Może współistnieć z infekcjami uszu
Alergiczne zapalenie spojówek
Może występować okresowo (np. alergia na pyłki roślin) lub całorocznie (np. alergia na roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt)
Wydzielina na charakter wodnisto-śluzowy
Charakteryzuje się intensywnym swędzeniem, łzawieniem i obrzękiem oczu
Często towarzyszą mu objawy alergii, takie jak świąd błony śluzowej nosa, kichanie czy drapanie w gardle
Proste niezakaźne zapalenie spojówek
Powodowane przez czynniki niezakaźne, takie jak wiatr, pył, promienie UV, substancje drażniące, niektóre wady wzroku czy urazy mechaniczne
Charakteryzuje się występowaniem łzawienia, pieczenia i świądem oraz brakiem wydzieliny
Objawy ustępują po wyeliminowaniu czynnika drażniącego
Atopowe zapalenie spojówek
Najgroźniejsza postać choroby, występująca rzadko, najczęściej u młodych mężczyzn z zaostrzeniem atopowego zapalenia skóry
Występuje zwykle kilka lat po zaobserwowaniu pierwszych objawów atopowego zapalenia skóry
Często towarzyszy nasileniu objawów atopowego zapalenia skóry bądź astmy
Występuje częściej w okresie zimowym
Olbrzymiobrodawkowe zapalenie spojówek
Jego przyczyną jest obecność ciała obcego w worku spojówkowym (np. soczewek kontaktowych, protezy oka czy szwów pooperacyjnych)
Na powierzchni górnej powieki pojawiają się brodawki powodujące podrażnienie
Dyskomfort zwykle odczuwany jest tuż po założeniu soczewek
Po przebudzeniu powieki bywają sklejone białą gęstą wydzieliną
Zapalenie spojówek u dzieci
Zapalenie spojówek u noworodków
Chemiczne zapalenie spojówek - spowodowane podrażnieniem wywołanym przez krople do oczu (np. 1-2% roztwór azotanu srebra - zabieg Credégo), podawane w celu zapobiegania zapalenia spojówek powodowanego przez bakterie i wirusy. Objawia się łagodnym podrażnieniem spojówek pojawiającym się kilka godzin po podaniu kropli. Nie wymaga leczenia, po 2-4 dniach objawy ustępują samoistnie
Zapalenie spojówek powodowane przez dwoinkę rzeżączki, chlamydie, opryszczkę pospolitą - spowodowane drobnoustrojami przenoszonymi drogą płciową. Do zakażenia dochodzi w czasie przejścia płodu przez drogi rodne matki. Objawy w postaci silnego przekrwienia spojówek, obrzęku powiek i produkcji znacznej ilości wydzieliny pojawiają się zazwyczaj w okresie pierwszych 2 tygodni życia dziecka. Mogą wiązać się z poważnymi powikłaniami ogólnoustrojowymi i uszkodzeniem narządu wzroku, dlatego bezwzględnie wymagają konsultacji z okulistą i wdrożenia leczenia.
Zapalenie spojówek spowodowane niedrożnością przewodu nosowo-łzowego i innymi bakteriami - wymagają konsultacji z lekarzem i wdrożenia leczenia przeciwbakteryjnego, w większości przypadków nie stanowią jednak poważnego zagrożenia dla zdrowia dziecka.
Zapalenie spojówek u starszych dzieci
U starszych dzieci najczęściej obserwuje się bakteryjne i alergiczne zapalenie spojówek. Objawy są analogiczne do zmian obserwowanych u osób dorosłych. W przeciwieństwie do zapalenia spojówek u noworodków, schorzeniu nie towarzyszą zwykle procesy zapalne w innych częściach oka i narządach wewnętrznych. Mimo to, w przypadku ich zaobserwowania, zwłaszcza u dzieci poniżej 5 roku życia, konieczna jest wizyta u lekarza.
Czy zapalenie spojówek może być objawem COVID-19?
Na początku pandemii w mediach pojawiały się doniesienia mówiące o tym, że zapalenie spojówek może być jednym z objawów zakażenia wirusem SARS-CoV-2. Analiza 20 różnych badań naukowych przeprowadzonych z udziałem 3383 uczestników wykazała, że zapalenie spojówek występuje przeciętnie u 1 na 100 pacjentów z COVID-19, częściej u mężczyzn niż u kobiet.
Czy zapaleniem spojówek można się zarazić?
Bakteryjne i wirusowe zapalenie spojówek łatwo przenoszą się na drodze bezpośredniego kontaktu z osobą zakażoną i przedmiotami, z którymi chory miał kontakt, a także drogą kropelkową. Zapalenie spowodowane rzeżączką, chlamydią i wirusem opryszczki może być przenoszone drogą płciową. Pozostałe odmiany choroby nie są zakaźne. Objawy zwykle pojawiają się 24-72 godziny od kontaktu z osobą zakażoną.
Czy w czasie zapalenia spojówek trzeba pozostać w domu?
Osoby z bakteryjnym i wirusowym zapaleniem spojówek mogą zarażać innych od momentu pojawienia się charakterystycznej wydzieliny i łzawienia aż do ustąpienia objawów. Zwykle okres ten trwa kilka dni. W przypadku bakteryjnego zapalenia spojówek, wydzielina przestaje być zakaźna po 24-48 godzinach od zastosowania leków przeciwbakteryjnych. Dzieciom uczęszczającym do żłobków i przedszkoli oraz osobom dorosłym, których praca wymaga bliskiego kontaktu z innymi, zaleca się pozostanie w domu przez kilka dni.
Zapalenie spojówek - jak nie zarazić innych?
Nie dotykaj okolic oczu.
Często myj ręce ciepłą wodą z mydłem, zwłaszcza przed i po aplikacji kropli i maści do oczu. Jeśli nie masz dostępu do wody, użyj środka odkażającego na bazie alkoholu.
Nie dziel z innymi osobami przedmiotów osobistych, takich jak okulary, ręczniki, poduszki, krople do oczu, kosmetyki i akcesoria do makijażu, etui na soczewki kontaktowe.
W czasie infekcji zrezygnuj z wizyty na basenie czy u kosmetyczki.
Domowe sposoby na zapalenie spojówek
Większość przypadków łagodnego zapalenia spojówek ustępuje samoistnie po kilku dniach i nie wymaga specjalistycznego leczenia.
Objawy zapalenia spojówek można złagodzić poprzez:
przepłukiwanie powierzchni oka za pomocą roztworu soli fizjologicznej kilka razy dziennie,
właściwą higienę brzegów powiek - pomocne mogą okazać się dostępne w aptekach chusteczki i płyny do przemywania powiek,
stosowanie kropli nawilżających do oczu i chłodnych okładów na powieki,
rezygnację z noszenia soczewek kontaktowych i makijażu aż do ustąpienia dolegliwości.
Preparaty na zapalenie spojówek dostępne bez recepty
Nawilżające krople do oczu, tzw. „sztuczne łzy” - zawierają m.in. hialuronian sodu i trehalozę. Łagodzą podrażnienia i nawilżają spojówkę. Można stosować je w przypadku każdego typu zapalenia spojówek. Można wybrać krople bez konserwantów - substancje konserwujące mogą dodatkowo podrażniać śluzówkę oka.
Krople do oczu zawierające substancje przeciwalergiczne - zawierają m.in. azelastynę, ketotifen, ektoinę i kromoglikan sodowy. Stosowane są w alergicznym i atopowym zapaleniu spojówek.
Krople łagodzące przekrwienie oczu - zawierają m.in. tetryzolinę i nafazolinę. Można stosować je krótkotrwale (3-5 dni) w przypadku alergicznego i prostego zapalenia spojówek.
Doustne leki przeciwhistaminowe - cetyryzyna, lewocetyryzyna, feksofenadyna. Stosowane w alergicznym i atopowym zapaleniu spojówek.
Doustne leki przeciwbólowe - np. ibuprofen, paracetamol, można je stosować w łagodzeniu objawów bólowych towarzyszących zapaleniu spojówek.
Zapalenie spojówek - kiedy udać się do lekarza?
Jeśli dolegliwości nie ulegną złagodzeniu po 2-3 dniach od wystąpienia pierwszych objawów,
W przypadku, gdy zapaleniu towarzyszą: obecność znacznych ilości ropnej wydzieliny, silny światłowstręt, zaburzenia widzenia, ból oka, gorączka, powiększenie węzłów chłonnych w okolicy uszu,
Jeśli zapalenie spojówek dotyczy noworodków i dzieci poniżej 5 roku życia oraz osób z obniżoną odpornością (np. pacjenci zakażeni wirusem HIV, leczeni onkologicznie),
Gdy podejrzewasz, że zapalenie spojówek może mieć związek z zakażeniem wirusem ospy wietrznej, półpaśca, opryszczki pospolitej lub chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Lekarz rodzinny czy okulista - do kogo udać się z zapaleniem spojówek?
W pierwszej kolejności warto zasięgnąć porady lekarza pierwszego kontaktu. W przypadku bakteryjnego zapalenia spojówek, objawiającego się występowaniem żółto-zielonej, ropnej wydzieliny, lekarz rodzinny zaleci właściwe leczenie. W razie potrzeby wdrożenia szerszej diagnostyki, otrzymasz skierowanie do okulisty.
Leki na zapalenie spojówek na receptę
Krople i maści oczne zawierające antybiotyk - zawierają m.in. amikacynę, gentamycynę, tobramycynę, erytromycynę i lewofloksacynę. Stosowane w przypadku bakteryjnego zapalenia spojówek i nadkażeń bakteryjnych, będących częstym powikłaniem zapalenia spojówek wywołanego innymi czynnikami.
Żele do oczu zawierające substancje przeciwwirusowe - dostępne wyłącznie na receptę, zawierają acyklowir lub gancyklowir. Stosowane wyłącznie w wirusowym zapaleniu spojówek.
Krople do oczu zawierające substancje przeciwalergiczne dostępne na receptę - zawierają m.in. olopatadynę. Stosowane w alergicznym i atopowym zapaleniu spojówek.
Krople i maści do oczu zawierające glikokortykosteroidy - wydawane wyłącznie na receptę, zawierają m.in. deksametazon, fludrokortyzon. Ze względu na ryzyko groźnych powikłań (np. jaskra, zaćma) zaleca się ich podawanie jedynie w ciężkich przypadkach zapalenia spojówek pod kontrolą okulisty.
Antybiotyki stosowane doustnie - np. azytromycyna, erytromycyna, doksycyklina, tetracyklina. Stosowane w przypadku, gdy zapalenie spojówek występuje równocześnie z objawami ogólnymi zakażenia.
Antybiotyki stosowane dożylnie - np. ceftriakson, cefiksym. Stosowane w warunkach szpitalnych, głównie w rzeżączkowym zapaleniu spojówek.
2023-03-10
redaktor: Dina Dąbrowska
ostatnia zmiana: 10.03.2023 12:50:02
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.