Wysoki cholesterol

Spis treści

Rodzaje cholesterolu i innych lipidów

Przyczyny wysokiego poziomu cholesterolu

Normy cholesterolu

Jak obniżyć poziom cholesterolu?

Rodzaje cholesterolu i innych lipidów

Podstawowe frakcje cholesterolu oznaczane w badaniach krwi są następujące:

• cholesterol HDL – lipoproteiny wysokiej gęstości, tzw. dobry cholesterol; cząsteczki HDL transportują nadmiar cholesterolu z komórek do wątroby, gdzie ulega dalszym przemianom,

• cholesterol LDL – lipoproteiny niskiej gęstości, tzw. zły cholesterol; cząsteczki LDL działają odwrotnie niż HDL, tzn. transportują cholesterol z wątroby do komórek. Odkładanie nadwyżkowych ilości cholesterolu w komórkach ścian naczyń krwionośnych prowadzi do rozwoju miażdżycy,

• cholesterol całkowity – obejmuje obie frakcje cholesterolu: LDL i HDL.

W ramach panelu lipidowego możemy zbadać również poziom trójglicerydów (zwanych też triglicerydami lub triacyloglicerolami, skrótowo TG) – stanowiących połączenie glicerolu i kwasów tłuszczowych.

Przyczyny wysokiego poziomu cholesterolu

• nieodpowiednia dieta – zbyt tłusta, bogata w tłuszcze nasycone (głównie zwierzęce), a uboga w nienasycone (głównie roślinne); spożywanie dużych ilości żywności wysoko przetworzonej (w tym także produktów smażonych),

• brak lub zbyt mała aktywność fizyczna, co prowadzi do nadwagi lub nawet otyłości,

• palenie papierosów - obniża poziom HDL oraz zwiększa ryzyko wystąpienia zawału serca i udaru mózgu,

• spożywanie alkoholu – udowodniono, że spożywanie alkoholu przez osoby z podwyższonym poziomem TG powoduje dalszy ich wzrost,

• choroby współistniejące, np. źle leczona cukrzyca,

• wiek – wraz z wiekiem poziom cholesterolu wzrasta,

• stosowanie niektórych leków, np. glikokortykosteroidów (leki o działaniu przeciwzapalnym, przeciwalergicznym i immunosupresyjnym, stosowane m.in. w leczeniu astmy, np. Encorton, Encortolon),

• predyspozycje genetyczne.

Wszystkie te czynniki odpowiadają nie tylko za wysoki cholesterol, ale też inne schorzenia układu sercowo-naczyniowego, o których możesz przeczytać w artykule Problemy z sercem

Normy cholesterolu

Poniższa tabela przedstawia normy badań dla cholesterolu. Zwróć uwagę, w jakich jednostkach podane są Twoje wyniki – mg/dl czy mmol/l.

Parametr	Norma [mg/dl]	Norma [mmol/l]
Cholesterol HDL	> 40 (mężczyźni) > 46 (kobiety)	> 1,0 (mężczyźni) > 1,2 (kobiety)
Cholesterol LDL	< 115	< 3,0
Cholesterol całkowity	< 190	< 5,0
Triglicerydy	< 150	< 1,7

Źródło: Wytyczne Europejskiego Towarzystwa Kardiologicznego

Wartości te dotyczą tylko zdrowych osób, tzn. bez rozpoznanych chorób układu krążenia lub cukrzycy. Ostatecznie o tym, czy należy obniżyć poziom cholesterolu czy też nie, decyduje zawsze lekarz.

Jak obniżyć poziom cholesterolu?

Pierwszym krokiem do obniżenia poziomu cholesterolu powinna być zmiana diety i odpowiednia ilość ruchu.

Zmiana stylu życia

Jednym z najlepszych sposobów na zbicie zbyt wysokiego poziomu cholesterolu jest aktywność fizyczna. Ruch obniża poziom LDL i podwyższa HDL. Polecany jest umiarkowany wysiłek fizyczny (np. szybki marsz) przez co najmniej 4 dni w tygodniu po 30 min. Nie ćwicz zbyt dużo i zbyt intensywnie, zwłaszcza, jeśli cierpisz na choroby współtowarzyszące, jak np. astma.

Prawidłowa dieta

Unikaj:

• pokarmów wysokoprzetworzonych,

• słodyczy,

• produktów z mąki pszennej,

• nadmiaru tłuszczów zwierzęcych (masła, smalcu),

• nadmiaru pełnotłustego nabiału,

• czerwonego mięsa.

Wzbogać swoją dietę o:

• produkty wysokobłonnikowe,

• warzywa i owoce,

• chude ryby,

• oleje roślinne (słonecznikowy, rzepakowy) oraz oliwę z oliwek.

Obejrzyj film!

Preparaty na cholesterol bez recepty

• preparaty z kwasami omega-3, omega-6 i omega-9, np. Omega 3-6-9, Omega Cardio, Novocardia, Solgar Omega 3-6-9; kwasy omega-3 obniżają poziom triglicerydów oraz LDL i podnoszą poziom HDL, kwasy omega-6 nie mają wpływu na poziom triglicerydów, ale obniżają poziom cholesterolu całkowitego i LDL (podobnie działają kwasy omega-9),

Omega Cardio

Novocardia

• tran, np. Tran Hasco, Moeller’s Tran norweski, Solgar dorszowy tran norweski; tran jest bogatym źródłem kwasów omega-3, omega-6, witaminy A oraz D3, dodatkowo wzmacnia odporność,

• lecytyna, np. Naturkaps Lecytyna 1200 Forte, Gold Lecytyna 1200, Lecytyna 1200 Mg Forte; lecytyna wspomaga emulgację (rozbijanie) tłuszczów oraz zapobiega ich gromadzeniu się w ścianach naczyń,

Naturkaps Lecytyna 1200 Forte

Gold Lecytyna 1200

• monakolina K, otrzymywana jest w procesie fermentacji czerwonego ryżu i działa na podobnej zasadzie jak statyny (jedna z grup leków na cholesterol na receptę). Od 22 czerwca 2022 roku zgodnie z rozporządzeniem Komisji Europejskiej suplementy diety nie mogą zawierać 3 mg lub więcej monakoliny K w dziennej porcji. Aktualnie w sprzedaży dostępne są suplementy diety zawierające odpowiednie i bezpieczne dawki monakoliny K (np. Cardiostatil, ArmoLIPID, Lipiforma Plus).

Cardiostatil

Lipiforma Plus

• sterole roślinne (fitosterole), np. Sterolea, Fitosterole Kompleks; fitosterole hamują wchłanianie cholesterolu w jelicie,

• preparaty ziołowe: Karczoch zwyczajny, Mniszek lekarski, Len zwyczajny, Bergamota, np. Cynarex, Berimal Forte; usprawniają pracę wątroby, a to właśnie tam magazynowany jest cholesterol.

Cynarex

Berimal Forte

Często preparaty obniżające cholesterol zawierają także dodatek witamin B6 oraz B12, które przyczyniają się do utrzymania prawidłowego poziomu homocysteiny. Jest to korzystne, ponieważ homocysteina w nadmiarze działa uszkadzająco na naczynia krwionośne.

Leki na cholesterol na receptę

• statyny, np. Apo-Atorva, Sortis, Atorvasterol; ich działanie polega na hamowaniu syntezy cholesterolu w wątrobie,

• pochodne kwasu fibrynowego (fibraty), np. Apo-Feno 200 M, Biofibrat, Lipanthyl Supra 160; leki te zmniejszają poziom triglicerydów, w niewielkim stopniu także LDL,

• inne leki stosowane w zaburzeniach lipidowych, np. ezetymib (hamuje wchłanianie cholesterolu), mipomersen (stosowany w tzw. hipercholesterolemii heterozygotycznej), metreleptyna (stosowana w uogólnionej lipodystrofii).

Wybór leków na cholesterol jest bardzo duży, jednak wciąż aktualna jest stara zasada: lepiej zapobiegać niż leczyć. Pamiętaj o aktywności fizycznej i rozsądnej diecie, a poziom Twojego cholesterolu na pewno będzie w normie i będziesz cieszyć się dobrym zdrowiem przez długie lata.

W razie jakichkolwiek wątpliwości zawsze możesz zadać pytanie naszym farmaceutom w zakładce Zapytaj farmaceutę.