Antyoksydanty, inaczej przeciwutleniacze znajdziemy, m.in. w warzywach, owocach, ziołach i przyprawach. Związki te mają za zadanie neutralizować wolne rodniki tlenowe, dzięki czemu spowalniają procesy starzenia i zmniejszają ryzyko występowania chorób, np. nadciśnienia, cukrzycy, astmy, a nawet nowotworów. Dowiedz się, jakie antyoksydanty dostępne są w aptekach i jak je stosować, aby zachować zdrowie i młody wygląd!
Spis treści
Co to są antyoksydanty i jak działają?
Skąd w organizmie biorą się wolne rodniki?
Jakie choroby mogą powodować wolne rodniki tlenowe?
Jak zapobiegać gromadzeniu się wolnych rodników w organizmie?
W jakich produktach spożywczych znajdziemy najwięcej antyoksydantów?
Jakie antyoksydanty można kupić w aptece?
Czy antyoksydanty można przedawkować?
Co to są antyoksydanty i jak działają?
Antyoksydanty, określane inaczej jako przeciwutleniacze, to związki chemiczne, które posiadają zdolność ochrony komórek organizmu przed utleniającym działaniem reaktywnych form tlenu. W uproszeniu - antyoksydanty „wymiatają wolne rodniki”, czyli wchodzą w reakcje z RFT (reaktywnymi formami tlenu) i neutralizują je. Dzięki temu zneutralizowane wolne rodniki nie stanowią już dłużej zagrożenia dla poprawnego funkcjonowania komórek.
Głównym źródłem antyoksydantów dla organizmu jest pokarm. Szczególnie bogate są w nie owoce, warzywa, a także zboża. Do związków o działaniu przeciwutleniającym należą, m.in. karotenoidy (np. beta-karoten), flawonoidy, antocyjany oraz witaminy A, E i C.
Poza antyoksydantami, które dostarczamy z dietą, istotną rolę pełnią również te, które organizm wytwarza samodzielnie. Związki te nazywane są antyoksydantami endogennymi i zaliczyć do nich możemy, np. melatoninę, estrogeny, czy endogenny koenzym Q10. Należy mieć natomiast na uwadze, iż ilości przeciwutleniaczy wytwarzanych przez organizm są często niewystarczające, dlatego w celu ich uzupełnienia należy stosować zróżnicowaną dietę, a jeśli to konieczne - dodatkową suplementację.
Stosowanie przeciwutleniaczy ma zapewnić dłużej młody wygląd, być prewencją przed licznymi chorobami oraz wspomagać w walce z problemami zdrowotnymi, z którymi już się borykamy. Właściwości, które ów związki posiadają wykorzystywane są chętnie w produkcji kosmetyków oraz suplementów diety.
Skąd w organizmie biorą się wolne rodniki?
Jednym ze źródeł powstawania wolnych rodników są przemiany metaboliczne, jakie zachodzą w organizmie. Zbyt wysokie stężenie RFT może być spowodowane również narażeniem na nieprawidłowe czynniki środowiskowe. Do takich czynników zaliczyć można, np. dym tytoniowy, zanieczyszczenie środowiska, promieniowanie jonizujące, a nawet powietrze o wysokiej zawartości tlenu. Reaktywne formy tlenu możemy również przyjmować wraz z dietą, spożywając w dużych ilościach, np. wysoko przetworzoną żywność, czy produkty wędzone i grillowane.
Ponadto wystąpienie dużego stężenia wolnych rodników stwierdza się u osób narażonych na przewlekły stres, przemęczonych, nadużywających alkoholu, palących papierosy oraz cierpiących na problemy ze snem.
Jakie choroby mogą powodować wolne rodniki tlenowe?
Nagromadzenie wolnych rodników tlenowych w komórkach organizmu może prowadzić do stresu oksydacyjnego.
Stres oksydacyjny prowadzi do uszkodzenia struktur komórkowych, w szczególności mitochondriów i DNA. Wśród długofalowych skutków procesów degeneracyjnych wymienia się szybsze starzenie się skóry (wolne rodniki niszczą włókna kolagenowe), spadek odporności organizmu i zwiększone ryzyko rozwoju wielu groźnych schorzeń, m.in. miażdżycy, chorób układu krwionośnego (jak udar mózgu bądź zawał serca), a nawet nowotworów.
Jak zapobiegać gromadzeniu się wolnych rodników w organizmie?
Stosowanie antyoksydantów jest najłatwiejszym i najmniej wymagającym sposobem zadbania o prawidłowe stężenie reaktywnych form tlenu w organizmie. Należy pamiętać, że pod pojęciem „antyoksydanty” znajduje się pełen wachlarz substancji pochodzenia naturalnego, które mogą być przez nas przyjmowane wraz z pożywieniem lub w postaci suplementów diety, czy też stosowane jako kosmetyki.
Aby ograniczyć stężenie RFT w organizmie warto również zadbać o swój styl życia – zrezygnować z używek, czy zatroszczyć się o prawidłową ilość i jakość snu.
W jakich produktach spożywczych znajdziemy najwięcej antyoksydantów?
Owoce - jagody, borówki, jeżyny, maliny, poziomki, truskawki, awokado.
Warzywa - kapusta włoska, szpinak, brukselka, kiełki lucerny, brokuły, buraki oraz papryka czerwona.
Napoje - herbata matcha, zielona herbata, kakao oraz kawa, czerwone wino.
Jakie antyoksydanty można kupić w aptece?
Młody jęczmień
Młody zielony jęczmień to niedojrzałe pędy jęczmienia zwyczajnego (Hordeum vulgare L.), który jest powszechnie uprawianym zbożem. Pędy te uznawane są jako tzw. "superfood", czyli super żywność o licznych właściwościach prozdrowotnych. Zawierają, m.in. kwas foliowy, antyoksydanty takie jak witamina C, E, K i beta-karoten oraz wapń, aminokwasy i błonnik. Młody jęczmień polecany jest np. niektórym osobom odchudzającym się, starszym, osłabionym, z cukrzycą czy dolegliwościami ze strony układu krążenia.
W aptekach preparaty z młodym jęczmieniem dostępne są bez recepty, m.in. w postaci tabletek (np. Młody Jęczmień Forte Slim), kapsułek (np. Młody Jęczmień, Pure Herbs młody jęczmień), płynu do picia (np. Ekamedica Młody Jęczmień).
Warto mieć na uwadze, iż młody jęczmień zawiera duże ilości błonnika, dlatego w trakcie kuracji należy dbać o odpowiednią podaż wody, a osoby cierpiące na choroby żołądkowo-jelitowe powinny zachować ostrożność.
 |
Czystek
Surowcem leczniczym są liście czystka, które zawierają cenne olejki eteryczne. Ich składniki zapewniają działanie przeciwutleniające, dzięki czemu surowiec ten wykazuje właściwości przeciwstarzeniowe.
Preparaty z czystka polecane są, m.in. niektórym osobom z cerą trądzikową, dla wzmocnienia odporności, w chorobach reumatycznych. Niektóre źródła podają, że picie naparu z czystka zmniejsza ryzyko zachorowania na chorobę Alzheimera, regularne jego spożycie może także zapobiegać nowotworom.
W aptekach preparaty z czystkiem można kupić bez recepty. Mają postać suszonych liści (np. Zielnik Apteczny Czystek fix - saszetki do zaparzania, Zielnik Apteczny czystek - susz do zaparzania), tabletek i kapsułek (np. Czystek Colfarm, Czystek Alter Medica, Czystek Plus Avet Pharma).
 |
Zestawy witamin i minerałów
W aptekach bez recepty kupić można wiele preparatów w formie tabletek, kapsułek, kropli, które zawierają substancje o charakterze przeciwutleniającym. W składzie tych produktów znajdziemy, m.in. witaminę C, witaminę E, L-cysteinę, beta-karoten, likopen, selen, mangan, zeaksantynę.
Solgar Zaawansowana Formuła Antyoksydacyjna  |
W przypadku większości suplementów aptecznych aktywność przeciwutleniająca jest „dodatkiem” do właściwego efektu, który ma wywierać preparat, np. Gold-Vit C, Naturell Selen Organiczny - na odporność i wzmocnienie, Nutrof Total, Resvega - wspierające widzenie, Capivit A+E, Kerabione - na zdrową skórę, włosy i paznokcie, Solgar Saw Palmetto likopen - na prostatę.
Dlatego decydując się na suplementację powinniśmy wybrać preparat dostosowany do naszych aktualnych potrzeb, który „przy okazji” będzie zwalczał wolne rodniki w naszym organizmie.
Kosmetyki z antyoksydantami
Wolne rodniki zaburzają naturalną barierę skóry, uszkadzają zawarte w skórze włókna kolagenowe i elastynowe oraz lipidy, przez co skóra ulega nadmiernemu wysuszeniu, traci jędrność i szybciej się starzeje. Ponadto zwiększają ryzyko rozwoju stanów zapalnych, alergii skórnych, egzemy czy łuszczycy.
Kosmetyki anti-aging, tzw. przeciwstarzeniowe mają za zadanie odżywiać i nawilżać skórę, działają przeciwzmarszczkowo i poprawiają koloryt skóry. Dzięki temu skóra staje się jędrna, rozjaśniona i wygładzona.
W aptece kupić można kremy, sera, ampułki i żele, m.in. z wiesiołkiem, awokado, masłem Shea, które zawierają wysoką zawartość witamin o właściwościach antyoksydacyjnych.
Dla skóry dojrzałej odpowiednie będą kremy z koenzymem Q10 ( np. Idee Derm krem do twarzy, Ziaja krem do cery dojrzałej), a dla skłonnej do podrażnień - z witaminami A i E (np. Pharmaceris A Sensilix duo koncentrat z wit. A&E, Linovit A+E, Gorvita Maść Propolisowa z witaminami A, E, F).
Pharmaceris A Sensilix koncentrat z wit. A&E  |
Silne właściwości przeciwzmarszczkowe posiadają kosmetyki z witaminą C. Dostępne są, m.in. kremy na dzień i na noc (np. La Roche-Posay Redermic C, Bioderma Pigmentbio), na noc (np. Dermedic Angio Preventi Nano), pod oczy (np. Jowae Żel pod oczy witaminowy), odżywcze ampułki na noc (np. Vichy Liftactiv Specialist) oraz sera (np. Bioliq Pro serum z witaminą C i niacynamidem, La Roche Posay Pure Vitamin C).
Bioliq Pro serum z witaminą C i niacynamidem  |
W aptekach kupić można także preparaty złożone, które nadają się do codziennej pielęgnacji skóry, m.in. antycellulitowe i zmniejszające rozstępy (np. Sesderma Celulex żel, Bio-Oil), do mycia twarzy (np. Linovit A+E dermatologiczny żel do mycia), do twarzy, ciała i włosów (np. Nuxe suchy olejek).
Leki z antyoksydantami
Bez recepty kupić można również leki z witaminami o właściwościach przeciwutleniających. Dostępna jest, m.in. witamina A (np. Maść ochronna z witaminą A), witamina E (np. Vitaminum E Hasco), a także połączenie tych dwóch witaminy, np. Vitaminum A+E Medana. Witamina C dostępna jest natomiast w formie doustnych kapsułek, kropli czy tabletek musujących do rozpuszczenia w wodzie (np. Rutinoscorbin Witamina C Forte, Cebion, Ascorvita).
Ponieważ preparaty te są lekami, powinny być stosowane zgodnie ze wskazaniami zawartymi w ulotce. Jeśli chcemy uzupełnić niedobór antyoksydantów, w większości przypadków wystarczy zróżnicowana dieta, a jeśli to konieczne, regularne stosowanie suplementów.
Czy antyoksydanty można przedawkować?
Jak każdy preparat, również antyoksydanty można przedawkować. Dzieje się tak głównie w przypadku niekontrolowanego i nadmiernego przyjmowania preparatów antyoksydacyjnych, szczególnie syntetycznych witamin. Dlatego decydując się na suplementację, należy przestrzegać zaleceń producenta preparatu i nie przekraczać zalecanych dziennych dawek produktu.
Źródła
Helena Puzanowska-Tarasiewicz, Ludmiła Kuźmicka, Mirosław Tarasiewicz "Antyoksydany a reaktywne formy tlenu".
https://ligawalkizrakiem.pl/rak-niekonwencjonalnie/przeglad-terapii/antyoksydanty
Dwa oblicza wolnych rodników tlenowych The two faces of reactive oxygen species Agnieszka Zabłocka, Maria Janusz
Remigiusz Olędzki "Potencjał antyoksydacyjny owoców i warzyw oraz jego wpływ na zdrowie człowieka".
https://podyplomie.pl/publish/system/articles/pdfarticles/000/009/317/original/96-98.pdf
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 11.01.2023 12:36:40
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.