Grudniowy raport krytycznych braków leków wykazuje wzrost liczby deficytów, których liczba utrzymuje się od pewnego czasu na relatywnie wysokim poziomie. Z dobrych informacji, wiele produktów powróciło do aptek. Zauważalny jest też wzrost dostępności niektórych preparatów zawierające morfinę, w przypadku której problemy z dostępnością zostały nagłośnione przez media.
Publikacja kolejnego z naszych raportów braków wypada zaraz po sporym zamieszaniu, jakie wywołały dwie kolejne "informacje o produktach leczniczych o utrudnionej dostępności" Głównego Inspektoratu Farmaceutycznego, które są przeznaczone dla specjalistów. Oba zestawienia poddaliśmy weryfikacji wraz z komentarzem: Analiza pierwszej listy braków leków GIF dla specjalistów oraz Analiza listy braków GIF na 2. grudnia 2022, a różnice w stosunku do naszego raportu podsumowujemy poniżej.
Trend realnych braków leków bez dostępnych zamienników zilustrowany jest poniżej.
Liczba brakujących leków od pierwszego raportu GdziePoLek
Źródło: GdziePoLek
Pogorszony dostęp do dwóch insulin oraz ponowny spadek dostępności dla dwóch dawek poszukiwanego leku Trulicity to złe wiadomości dla pacjentów diabetologicznych. Zauważamy także problemy z możliwością zakupu preparatów okulistycznych - kropli ocznych stosowanych w jaskrze. Dwa z takich produktów oceniliśmy jako krytyczne.
Nie ma natomiast sygnałów, aby pogarszała się sytuacja z podażą antybiotyków.
Spis treści
Raport GdziePoLek a informacje GIF
Jakie leki znikają, chociaż nie ma ich w naszym zestawieniu?
Raport GdziePoLek a informacje GIF
Nasz raport przygotowywany jest w oparciu o te same założenia od czasu kryzysu lekowego w 2019 roku i ma na celu obiektywną i dostępną dla wszystkich ocenę, ile krytycznych braków - tj. leków bez dostępnych zamienników - występuje w danym momencie na rynku.
Informacje GIF miały mieć na celu informowanie specjalistów, w szczególności osób wystawiających recepty (lekarzy), o wszystkich niedostępnych lekach. Ponieważ obejmują także leki z dostępnymi zamiennikami oraz nie agregują różnych wielkości opakowań dla tej samej dawki - podczas w raporcie GdziePoLek są one liczone jednokrotnie - liczba deficytów wykazywanych przez GdziePoLek powinna być zawsze bardziej konserwatywna niż w zestawieniach GIF dla specjalistów.
Jak jednak wykazała analiza informacji GIF, w tym momencie brakuje w nich wiarygodnej metodyki identyfikacji braków, przez co lista jest zarówno niekompletna, tj. nie wykazuje ewidentnych braków, jak i w dużej części wątpliwa, tj. kierując się na przykład formalnymi zgłoszeniami producentów wykazuje pozycje w rzeczywistości dobrze dostępne.
Aktualna lista braków
Aktualna liczba deficytów według stosowanej przez nas od początku metodyki, która zakłada badanie produktów na receptę ze spadkiem dostępności w aptekach o co najmniej 50% i brakiem łatwo dostępnych zamienników według oceny farmaceutów, wynosi 39. Jest to tylko nieco więcej niż ostatnio, jednocześnie widoczna jest duża rotacja. Wiele pozycji wykreśliliśmy w związku z powrotem na rynek, a jednocześnie wytypowaliśmy kilkanaście nowych pozycji, z zakupem których mogą występować problemy.
Lista brakujących leków na grudzień 2022
Żródło: GdziePoLek
Poniżej omawiamy najbardziej znaczące nowe pozycje.
Nowe pozycje na liście
Alcaine - krople oczne zawierające chlorowodorek proksymetakainy, który działa miejscowo znieczulająco. Lek stosuje się przed zabiegami okulistycznymi. Podmiot odpowiedzialny za produkt Alcaine - Alcon Polska sp. z o.o. - poinformował o czasowym braku dostępności tego leku na terytorium Polski. Powodem są przyczyny leżące po stronie wytwórcy. Wznowienie dostaw planowane jest na luty 2023. Jednocześnie zapewniono, że dokładane są starania, aby wznowienie dostaw było możliwe wcześniej.
Apidra Solostar - według GIF koniec utrudnionego dostępu dla tej insuliny ustalono na 24 listopada 2022 roku, a stany w hurcie są wysokie. Według statystyk GdziePoLek widzimy spore odbicie z dołka na poziomie 5%, ale nie można jeszcze mówić o pełnej dostępności, która pierwotnie wynosiła blisko 60%.
Cannabis Flos THC 22% CBD 1% (Aurora) - to jeden z częściej stosowanych wariantów medycznej marihuany. Stosowany jest między innymi w padaczce lekoopornej, stwardnieniu rozsianym, przewlekłym bólu i w łagodzeniu uciążliwych skutków ubocznych chemioterapii. Za działanie suszu odpowiadają kannabinoidy - tetrahydrokannabinol 22% (+/- 10%) i kannabidiol 1%. O ile w drugiej połowie listopada dostępność suszu spadła praktycznie do zera, to mamy nadzieję, że utrudnienia nie będą się utrzymywać długo. Aktualnie ponownie kilka procent aptek zintegrowanych z GdziePoLek ma na stanie ten produkt w związku z niedawną dostawą.
Cortineff ophtalmicum - to maść do oczu zawierająca 0,1% fludrokortyzonu, przeciwzapalnego glikokortykosteroidu stosowanego do krótkotrwałego leczenia stanów zapalnych w okulistyce, w tym zapalenia alergicznego spojówek i brzegów powiek. Z działu Obsługi Klienta Bausch Health Poland otrzymaliśmy informację, iż leku brakuje u producenta i nie wiadomo, kiedy realizowane będą kolejne dostawy. Być może będzie to początek przyszłego roku.
Divigel - jest lekiem zawierającym estradiol - żeński hormon przeznaczony do stosowania w hormonalnej terapii zastępczej (HTZ). Łagodzi objawy występujące po menopauzie, takie jak uderzenia gorąca oraz zapobiega osteoporozie. Lek ma unikalną formułę żelu, który nanosi się na skórę dolnej części tułowia lub uda, skąd hormon przedostaje się do krwi. Przerwa w dostępności najprawdopodobniej nie będzie długa, jednak póki co znikoma liczba aptek posiada Divigel na stanie.
Duotrav - to krople oczne, połączenie tymololu z trawoprostem, które przyczynia się do obniżenia ciśnienia wewnątrz oka i jest stosowane przede wszystkim w jaskrze. W około 6% aptekach w sprzedaży jest opakowanie zawierające 1 butelkę po 2,5 ml. Lek ma zamienniki: Rozaduo czy Travoprost+Timolol Genoptim, jednak ich dostępność jest niezbyt wysoka - zdecydowanie mniejsza niż Duotravu sprzed spadku.
Finlepisn 400 Retard - to tabletki o przedłużonym uwalnianiu, zawierające karbamazepinę. Lek stosowany jest w padaczce, ale także w przypadku nerwobólu i profilaktyce zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Termin planowanego powrotu leku to styczeń 2023. Aktualnie dostępność leku najbardziej zbliżonego, czyli Tegretolu CR 400 jest znikoma, chociaż mamy informację, że prawdopodobnie zmieni się to w najbliższym czasie. Nadal blisko 60% aptek ma na stanie Finlepsin 200 Retard, ale dostępność w ostatnim czasie spadała.
Insuman Basal Solostar - według informacji GIF koniec utrudnionego dostępu tej insuliny ma mieć miejsce 23 grudnia 2022 roku, a na ten moment stany hurtowni są niskie. Pokrywa się to z informacjami otrzymanymi bezpośrednio od producenta, które mówią o tym, iż planowany termin dostawy nowej partii Insuman Basal Solostar to II połowa grudnia br.
Locoid - 0,1% w postaci roztworu zawiera glikokortykosteroid, 17-maślan hydrokortyzonu, o działaniu przeciwzapalnym i obkurczającym naczynia krwionośne. Preparat stosuje się do łagodzenia stanów zapalnych skóry i towarzyszących objawów takich jak na przykład świąd. Formuła roztworu sprawdza się w przypadku konieczności zastosowania na skórę owłosioną, szczególnie jeśli leczenie słabszymi kortykosteroidami nie było skuteczne. Podmiot odpowiedzialny - Cheplapharm Arzneimittel GmbH - poinformował o problemach z wytwarzeniem. Nowa produkcja została przesunięta na grudzień, więc kolejnej dostawy do Polski można spodziewać się pod koniec stycznia.
Nakom Mite - to dwuskładnikowy lek (połączenie lewodopy i karbidopy) stosowany w leczeniu objawów choroby Parkinsona. Lewodopa wyrównuje brak dopaminy, a karbidopa sprawia, że odpowiednia ilość lewodopy dociera do mózgu - w ten sposób lek łagodzi objawy spowodowane zbyt niskim stężeniem dopaminy, który odpowiada za objawy choroby. Od producenta otrzymaliśmy informację, iż nowa dostawa leku planowana jest na połowę grudnia br. Termin ten może jednak jeszcze ulec zmianie.
Purethal mieszanki alergoidów pyłków roślin - to preparat służący do immunoterapii swoistej (odczulania) alergii pochodzenia wziewnego, z objawami alergicznego nieżytu nosa, alergicznego zapalenia spojówek i astmy oskrzelowej o podłożu alergicznym. Preparat może zawierać alergoidy pyłków traw, drzew, traw i drzew lub traw i brzozy. Z uwagi na brak dostaw uruchomiono sprzedaż alternatywy terapeutycznej - produktu pod nazwą handlową Diater. Na ten moment apteki mogą zamawiać Diater drzewa i Diater roztocza. Należy jednak zwrócić uwagę na koszty terapii. Pacjent na ryczałt za fiolkę leku Purethal płaci 3,20 zł, tymczasem zamiennik jest nierefundowany. Diater Mix Drzew Wiosennych do leczenia początkowego kosztuje od 549,98 zł do 599,98 zł za 3 fiolki po 3 mililitry.
Rotarix - w aptekach istotnie spadła w ostatnim czasie dostępność szczepionki przeciwko rotawirusom odpowiedzialnym za zapalenia żołądka i jelit, podawanym niemowlętom. Przeciętnie około 30% aptek posiadało na stanie tę szczepionkę, obecnie jest to zaledwie około 3%.
Taflotan Multi - lek oczny w butelkach po 3 mililitry zawierający tafluprost, który obniża ciśnienie w oku. Stosowany jest do leczenia jaskry. Aktualnie dostępność tego preparatu jest praktycznie zerowa. Jedynym dostępnym produktem o tym samym składzie jest preparat Taflotan w opakowaniach jednodawkowych - po 30 pojemników. Ten preparat ma na stanie ok. 24% aptek, jednak barierę może stanowić cena. Taflotan Multi dla pacjenta uprawnionego do zniżki kosztuje 38,70 zł, Taflotan w minimsach natomiast to koszt od 59,99 zł do nawet 123,99 zł.
Travogen - to krem z itrakonazolem, substancją przeciwgrzybiczą. Jeszcze w październiku dostępność wynosiła ok. 70%, ale na poczatku grudnia spadła do około 24%. Aktualnie widać istotne odbicie - znak, że problemy są być może krótkotrwałe.
Trulicity - to powrót na listę leków, których może brakować w aptekach. Aktualnie zauważalne spadki dotyczą dawki 3 mg/0,5 ml oraz 4,5 mg/0,5 ml. Trulicidy to lek we wstrzykiwaczach z dulaglutydem, przeznaczony dla pacjentów z cukrzycą typu 2.
Zolmitriptan Stada - to kolejny po leku Zolmiles znikający produkt z przeciwmigrenowym zolmitryptanem. Z uwagi na brak dostępu do substancji czynnej przewidywany jest kilkumiesięczny brak leku Zolmitriptan na polskim rynku. Pacjenci stosujący ten produkt powinni skonsultować się z lekarzem w celu zmiany sposobu leczenia, z wykorzystaniem innych leków przeciwmigrenowych, na przykład zawierających sumatryptan czy almotryptan.
Najbardziej wyczekiwane leki
Tradycyjnie sprawdziliśmy również, dostępność których leków cieszy się największym zainteresowaniem z punktu widzenia pacjentów. Na szczycie zestawienia najbardziej wyczekiwanych leków ponownie króluje Ozempic. Lek ma wskazania w terapii cukrzycy, ale ze względu na korzystny wpływ na masę ciała poszukiwany jest także przez pacjentów którym preparat przepisano off-label w celu redukcji liczby kilogramów. Dawki refundowane tego preparatu ma zaledwie kilka procent aptek zintegrowanych z GdziePoLek. Pacjent uprawniony do zniżki płaci za 1 wstrzykiwacz 107,32 zł, a jeśli ma receptę pełnopłatną - 357,72 zł. Lek jest obecny na rynku także w wersji nierefundowanej (z importu równoległego), jednak może być ona nawet kilkukrotnie droższa (cena dochodzi nawet do blisko 900 zł).
Leki według liczby osób zapisanych na powiadomienia od 1 października
Źródło: GdziePoLek
W listopadzie do zera spadła także dostępność medycznej marihuany od Aurory - chodzi o Cannabis Flos THC 22% CBD 1%, co spowodowało, że na powiadomienia o tym leku zapisała się spora liczba pacjentów. Jednak nowa partia suszu trafiła do aptek i aktualnie około 6-7% aptek ma już lek na stanie.
Na informacje o dostępności oczekują także pacjenci stosujący odczulanie za pomocą szczepionki Purethal. Purethal brzoza jest niedostępny, a Purethal Mites (roztocza) ma około 2% aptek i dostępność ta zaczęła się pojawiać dopiero z początkiem grudnia. W przypadku Purethal Mieszanki (trawy / drzewa / trawy + drzewa / trawy + brzoza) dostępność stale spada.
Nie ma także dobrych informacji dla pacjentów oczekujących na przeciwmigrenowy lek Zolmiles - pozostanie on niedostępny przez najbliższe miesiące z powodu braku substancji czynnej do produkcji.
Wielu chorych zapisało się także na powiadomienia o brakującym leku Tegretol CR 400 z karbamazepiną stosowaną w padaczce, ale także w schorzeniach psychicznych i zespołach bólowych. Preparat prawdopodobnie jednak trafi niedługo ponownie do sprzedaży. Podobnie trzeba będzie poczekać w przypadku przeciwbólowych i przeciwzapalnych kropli ocznych Nevanac - dostawa leku w stężeniu 0,1% jest przewidywana na drugi tydzień grudnia, natomiast termin dostawy kropli w stężeniu 0,3% nie jest jeszcze potwierdzony.
Na informacje o produktach czekają także pacjenci potrzebujący terapii silnymi opioidowymi lekami przeciwbólowymi zawierającymi morfinę - MST Continus i Sevredol. W przypadku tego drugiego leku sytuacja wygląda jednak w tym momencie dosyć dobrze - pojawił się duży wzrost dostępności, a lek ma aż ok. 24% aptek zintegrowanych z GdziePoLek, co jest dla tego typu preparatów (zawierających substancje odurzające) wynikiem wysokim.
Trend dostępności Sevredol
Źródło: GdziePoLek
Pacjenci wyczekiwali też na kilka leków, dla których problemy z dostępnością szczęśliwie znikają. Chodzi o lek Osteogenon stosowanego w profilaktyce osteoporozy o po złamaniach, poprawia się również podaż leku kardiologicznego Lokren. W aptekach zaczął także pojawiać się lek Structum stosowany w leczeniu uzupełniającym objawów choroby zwyrodnieniowej stawów
Poprzednia lista braków
Dzięki zwiększającej się dostępności dosyć dużo pozycji opuściło naszą listę braków. Dotyczy to między innymi leku hormonalnego Activelle, antybiotyków Augmentin ES oraz Ospen 1000 po 30 tabletek, leku Osteogenon stosowanego w chorobach kości czy Posterisanu H w postaci maści, który znajduje zastosowanie w terapii hemoroidów.
W przypadku preparatu Bactroban maść do nosa dostępność wzrosła wprawdzie nieznacznie, jednak bardzo dobrze radzi sobie zamiennik - preparat Mupina, którego podaż zauważalnie w ostatnim czasie wzrosła.
Natomiast leki Torecan czopki oraz Tramal czopki wykreśliliśmy na podstawie informacji, iż ich brak będzie prawdopodobnie stały.
Lista braków z października 2022 z naniesionymi zmianami w grudniu
Źródło: GdziePoLek
Jakie leki znikają, chociaż nie ma ich w naszym zestawieniu?
Firma Novo Nordisk podjęła decyzję o całkowitym zaprzestaniu produkcji i dystrybucji insuliny Mixtard 40. Jednocześnie dzień 31.12.2021 będzie ostatnim dniem obowiązywania refundacji na tę insulinę. Producent podaje, że decyzja o wycofaniu Mixtard 40 z rynku nie wynika z przesłanek dotyczących bezpieczeństwa lub skuteczności tego produktu, a oparta została na czynnikach takich jak: postęp naukowy, zmiany schematów leczenia oraz stały spadek popytu na Mixtard 40 na całym świecie. Aby umożliwić pacjentom bezpieczną zmianę terapii, firma Novo Nordisk deklaruje, że dołoży wszelkich staniach, aby przez okres 6 miesięcy od zaprzestania produkcji zapewniać dostępność leku, pomimo usunięcia do z listy refundacyjnej. Należy jednocześnie wziąć pod uwagę, że ze względu na terminy ważności wraz z końcem marca 2022 roku hurtownie mogą już nie być w stanie dostarczać tej insuliny do aptek. Aktualnie jedynie ok. 3% aptek ma na stanie tę insulinę.
Z firmy Pfizer otrzymaliśmy informację, iż Debridat w formie granulatu do sporządzenia zawiesiny doustnej został usunięty z portfolio producenta i nie będzie już dłużej dystrybuowany na rynku polskim. Lek będzie dostępny w aptekach wyłącznie do wyczerpania zapasów. Lek nadal ma około 22% aptek zintegrowanych z GdziePoLek. Do dyspozycji pacjentów pozostają leki z tą samą substancją, ale w postaci doustnych tabletek. Nie dla każdego będą one jednak odpowiednie - forma zawiesiny przeznaczona była dla dzieci. Debridat zawiera trimebutynę, która działa przeciwskurczowo i łagodząco w przypadku zaburzeń pracy jelit. Debridat w postaci granulatu bywa w aptekach w opakowaniach z importu równoległego. Ich dostępność jednak jest aktualnie niska i nie wiadomo, czy ta droga zaopatrzenia będzie mogła pokryć zapotrzebowanie.
Prawa autorskie
Dozwolone kopiowanie ilustracji autorstwa GdziePoLek na własną stronę, pod warunkiem umieszczenia aktywnego linku do źródła. Kopiowanie całości lub większości tekstu nie jest dozwolone.
Zdjęcie tytułowe: DALL-E