Masz receptę na antybiotyk, ale nigdzie nie możesz go dostać? Antybiotyk, który musisz podać dziecku jest niedostępny w hurtowniach? Braki antybiotyków, zwłaszcza z grupy penicylin stały się poważnym problemem dla polskich pacjentów. Podpowiadamy, co zrobić, gdy brakuje antybiotyku, który masz zapisany na recepcie i kiedy sytuacja z dostępnością antybiotyków powinna się ustabilizować!
Spis treści
Dlaczego brakuje antybiotyków?
Jakich antybiotyków brakuje w Polsce?
Co zrobić, gdy antybiotyk, którego szukam jest niedostępny w aptekach?
Brak fenoksymetylopenicyliny - problem z dostępnością leku Ospen
Brak amoksycyliny - coraz trudniej dostępny Augmentin i zamienniki
Czy dorosłemu można podać antybiotyk dla dzieci?
Czy dziecko może zastosować antybiotyk przeznaczony dla dorosłych?
Kiedy antybiotyki będą ponownie dostępne w aptekach?
Dlaczego brakuje antybiotyków?
Problem z dostępnością leków w Polsce - nie tylko antybiotyków - wynika przede wszystkim z tego, że surowce do ich wytwarzania nie są produkowane w naszym kraju. Polska jest uzależniona od dostaw aktywnych substancji farmaceutycznych (tak zwanych API - Active Pharmaceutical Ingredient) do produkcji leków z krajów azjatyckich - głównie Chin i Indii. Gdy następuje przerwa w dostawie składników czynnych, leków zaczyna brakować. Do Polski dostarczane są również gotowe leki z zagranicy - tutaj również przerwanie łańcucha dostaw grozi brakami.
Spadek zapotrzebowania na terapie antybiotykowe podczas lockdownu, rosnąca antybiotykooporność (brak wrażliwości bakterii na zastosowane leczenie) oraz spadająca opłacalność to czynniki, które wpływają na decyzje wytwórców dotyczące planów produkcji. Niepewność związana z rynkiem energii, nadal trwająca wojna za naszą wschodnią granicą czy inflacja to kolejne, chociaż nie jedyne czynniki mogące wpływać na dostawy leków do Polski.
Jakich antybiotyków brakuje w Polsce?
Aktualnie z uwagi na brak dostaw penicylin - substancji z grupy antybiotyków beta-laktamowych, z Polskich aptek znikają m.in. leki na bazie fenoksymetylopenicyliny oraz amoksycyliny.
Fenoksymetylopenicylina stosowana jest m.in. w leczeniu zakażeń uszu, nosa i gardła, w bakteryjnym zapaleniu oskrzeli i płuc oraz w zakażeniach skóry i tkanek miękkich, takich jak róża czy ropne zapalenie skóry. Zgodnie z aktualnymi rekomendacjami substancja ta jest lekiem z wyboru w leczeniu zapalenia gardła lub migdałków wywoływanego przez Streptococcus pyogenes - bakterię zwaną również paciorkowcem ropnym. Dlatego na brak leku mogą natrafić między innymi rodzice dzieci, które zachorują na anginę.
Dane o zmianach dostępności antybiotyku z fenoksymetylopenicyliną na przykładzie leku Ospen 1500 mg wskazują, iż faktycznie brakuje go w aptekach.
Rok temu na wiosnę również obserwowaliśmy spadki dostępności Ospenu 15000 mg, prawdopodobnie było to związane ze wzrostem popytu na ten lek. Jednak skala spadku była zdecydowanie mniejsza, niż ma to miejsce obecnie.
Amoksycylina ma bardzo szerokie zastosowanie w lecznictwie i jest jednym z najczęściej przepisywanych antybiotyków w Polsce. Leki z amoksycyliną stosowane są między innymi w leczeniu ostrego zapalenia zatok, ucha środkowego, płuc, oskrzeli czy dróg moczowych. Substancja ta jest często łączona z kwasem klawulanowym, który sam nie wywiera działania przeciwbakteryjnego, jednak chroni amoksycylinę przed unieczynnieniem przez enzymy produkowane przez bakterie. Dzięki takiemu połączeniu antybiotyk ma szersze działanie (czyli tzw. poszerzone spektrum) - niszczy również te bakterie, które wytwarzają wspomniane enzymy. I to właśnie tego połączenia - amoksycyliny z kwasem klawulanowym - obecnie najbardziej brakuje. Tylko w niektórych sytuacjach możliwe jest zastosowanie samej amoksycyliny, która nadal jest dosyć dobrze dostępna w wyborze dawek i postaci (np. Duomox, Amotaks, Ospamox).
Jak pokazują nasze statystyki, z aptek zniknął popularny i zwykle bardzo dobrze dostępny Augmentin 875 mg+ 125 mg.
Dotychczas lek był dostępny niemal w 100% aptek połączonych z portalem, zatem obserwowany aktualnie spadek dostępności może być zaskoczeniem dla środowiska. Na szczęście farmaceuci mają do dyspozycji zamienniki, np. Amoksiklav 875 mg+ 125 mg, Amylan 875 mg + 125 mg.
Sultamicylina: Z rynku zniknął także Unasyn - jedyny lek zawierający sultamicylinę, kolejny antybiotyk β-laktamowy stosowany w zakażeniach górnych i dolnych dróg oddechowych, moczowych, skóry i tkanek miękkich oraz w rzeżączce.
Brak leku Unasyn w aptekach obserwujemy już od kilku miesięcy, jednocześnie z uwagi na brak zamienników, jak widać na wykresie, odnotowaliśmy zdecydowany wzrost zainteresowania tym produktem.
Co zrobić, gdy antybiotyk, którego szukam jest niedostępny w aptekach?
Jeśli apteki w Twojej okolicy nie posiadają na stanie antybiotyku, który masz zapisany na recepcie, farmaceuta może zaproponować Ci odpowiednik, oczywiście - o ile jest on dostępny. Jeśli otrzymasz propozycję wykupienia zamiennika - nie wahaj się z niej skorzystać. Zamiennik to lek zawierający tę samą substancję czynną, identyczną dawkę i postać, która nie spowoduje powstania różnic w przebiegu terapii. Czytaj więcej w naszym opracowaniu pod tytułem - Czym są zamienniki leków?
Jeśli brakujący antybiotyk nie ma dostępnego odpowiednika, to konieczny będzie ponowny kontakt z lekarzem, który dobierze inny preparat mający zbliżone właściwości przeciwbakteryjne.
Pamiętaj, że w przypadku trudności z zakupem konkretnego antybiotyku zawsze możesz sprawdzić jego dostępność na GdziePoLek.pl lub zadać pytanie o dostępność farmaceucie.
Brak fenoksymetylopenicyliny - problem z dostępnością leku Ospen
Ospen to jedyny zarejestrowany w Polsce lek z fenoksymetylopenicyliną. Aktualnie lek w formie tabletek jest już coraz trudniej dostępny w aptekach - Ospen 1000 po 12 tabletek ma ok. 21% aptek, a po 30 tabletek ma ok. 13% aptek, Ospen 1500 po 30 tabletek ma na stanie jedynie ok. 3% aptek, a po 12 tabletek - tylko 5% aptek. Alternatywą pozostaje skorzystanie z dostępnej jeszcze zawiesiny - Ospen w tej postaci w opakowaniu 60 ml lub 150 ml jest jeszcze na stanie ok. 60% i odpowiednio 69% aptek połączonych z portalem.
Jeśli chorujesz na anginę i nie możesz nigdzie dostać leku Ospen, konieczna będzie ponowna konsultacja z lekarzem w celu zmiany sposobu leczenia. O lekach stosowanych przy anginie piszemy w naszym artykule - Jak rozpoznać i leczyć anginę?
Brak amoksycyliny - coraz trudniej dostępny Augmentin i zamienniki
W odróżnieniu od fenoksymetylopenicyliny występującej w Polsce wyłącznie pod nazwą handlową Ospen, połączenie amoksycyliny z kwasem klawulanowym zarejestrowane jest przez różnych producentów pod wieloma nazwami handlowymi.
Lekiem oryginalnym jest Augmentin, którego producentem jest GlaxoSmithKline. Preparaty generyczne to Ramoclav od Ranbaxy, Taromentin z Polfy Tarchomin, Amoclan produkowany przez Hikma, Co-amoxiclav Bluefish, Amylan dla którego podmiotem odpowiedzialnym jest Mylan, Hiconcil Combi należący do Krka, Amoxicillin + Clavulanic Acid Aurovitas, Polamoklav od Polfarmex, Penlac z Zentivy i Amoksiklav wytwarzany przez koncern Sandoz.
To właśnie dostępność tego ostatniego produktu rośnie lub pozostaje dobra - zarówno w zawiesinie (Amoksiklav 400 mg + 57 mg, Amoksiklav ES), jak i w tabletkach (np. Amoksiklav Quicktab 875 mg + 125 mg, Amoksiklav 500 mg + 125 mg).
Trochę gorzej dostępne są Taromentin, Augmentin, Auglavin, Penlac czy Ramoclav - tutaj szansa na zakup produktu będzie zależeć od dawki i postaci. Słaba jest natomiast podaż Amoclanu czy Amylanu.
Czy dorosłemu można podać antybiotyk dla dzieci?
W szczególnej sytuacji, gdy dorosły pacjent musi otrzymać lek, dopuszczalne jest zastosowanie formulacji pediatrycznej zamiast tabletek. Jeśli zapadnie decyzja o zastosowaniu zawiesiny, to konieczna będzie nowa recepta od lekarza, a specjalista przeliczy dawki i ustali odpowiedni schemat stosowania leku. Jak wspomniano - takie rozwiązanie należy rozważać jedynie w wyjątkowych przypadkach, gdyż może doprowadzić do wyczerpania zapasów leku w formie zawiesiny, który jest jedyną alternatywą do podawania u małych dzieci.
Czy dziecko może zastosować antybiotyk przeznaczony dla dorosłych?
Gdy brakuje antybiotyku w postaci pediatrycznej, sytuacja jest zdecydowanie trudniejsza. Leki pediatryczne mają mniejszą zawartość składnika aktywnego, a płynna postać umożliwia precyzyjne dawkowanie z uwzględnieniem masy ciała dziecka lub jego wieku. Połykanie tabletki czy kapsułki związane jest także z ryzykiem zadławienia - im mniejsze dziecko, tym ryzyko to jest większe. Uważa się, że stałe postaci leku mogą zażywać dzieci powyżej 7-8 lat, chociaż wiele zależy również od wielkości danego preparatu.
Niektóre antybiotyki w tabletkach można rozłamywać w celu łatwiejszego połknięcia lub rozrabiać w wodzie, nadal problemem może być jednak ustalenie właściwej dawki. Rozważając zastosowanie stałej postaci leku u dziecka zawsze należy wziąć pod uwagę wszystkie możliwe aspekty dotyczące bezpieczeństwa małego pacjenta.
Kiedy antybiotyki będą ponownie dostępne w aptekach?
Jeśli chodzi o połączenia amoksycyliny z kwasem klawulanowym, to zgodnie z naszymi statystykami oraz zapowiedzią producenta, w aptekach pojawia się Amoksiklav, który jest zamiennikiem dla gorzej dostępnych lub brakujących leków Penlac, Auglavin, Amylan czy Augmentin.
Dla tego ostatniego leku otrzymaliśmy informację od producenta, iż planowana data dostawy Augmentinu w opakowaniach 14-tabletkowych to początek października, a 20-tabletkowych to II połowa października br. Natomiast Augmentin ES powinien pojawić się w aptekach na początku listopada.
Od producenta leku Ospen 1500 otrzymaliśmy informację, że kolejne dostawy są planowane na październik br.
Z kolei z firmy Pfizer napłynęła wiadomość, iż planowany termin dostaw do Polski leku Unasyn to połowa października br. Do aptek lek miałby jednak trafić nie wcześniej niż w listopadzie br.
Na GdziePoLek.pl możesz zapisać się na powiadomienia mailowe odnośnie zmian dostępności konkretnego produktu, np. antybiotyku Augmentin.
Najnowsze informacje o produktach wyświetlane są również na stronie głównej.
Więcej informacji odnośnie możliwych przyczyn braku leków w aptekach znajdziesz w naszym artykule - Dlaczego leki znikają z polskich aptek?
Jeśli interesuje Cię temat braku leków w aptekach, zapoznaj się z naszym raportem o brakach leków - Leki, które zniknęły z aptek: sierpień 2022, natomiast omówienie najnowszej listy antywywozowej znajdziesz pod tytułem - Jakich leków może zabraknąć w Polsce (wrzesień 2022)?