Karmienie piersią to trudna sztuka, gdyż wymaga od mamy dużej uwagi i ostrożności, m.in. w przyjmowaniu leków. Niektóre preparaty farmakologiczne mogą bowiem osłabiać proces wydzielania mleka. Na jakie leki i produkty żywnościowe uważać przy karmieniu piersią? Jaka dawka alkoholu jest bezpieczna podczas laktacji? Czy można w tym czasie pić kawę i palić papierosy?
Spis treści
Jakie leki można stosować podczas karmienia piersią?
Czy można pić alkohol podczas karmienia piersią?
Czy można pić kawę przy karmieniu piersią?
Czy palenie papierosów jest dozwolone przy karmieniu piersią?
Jakie leki można stosować podczas karmienia piersią?
Na ten moment jeszcze nie wszystkie preparaty farmakologiczne zostały przebadane pod kątem bezpieczeństwa w trakcie karmienia piersią - tego typu badania nadal są w toku. Dla większości leków określono jednak już stopień przenikania do mleka mamy i oceniono, jak wpływa to na karmione dziecko. Na tej podstawie amerykański uczony, prof. Thomas W. Hale, podzielił leki na 5 grup, tworząc kategorie ryzyka laktacyjnego. Szczegółowo przeczytasz o tym w artykule Leki a karmienie piersią.
O tym, jakie leki mama karmiąca może stosować w najczęstszych schorzeniach, możesz także przeczytać w opracowaniach:
Jakie leki hamują laktację?
W życiu każdej mamy karmiącej piersią zdarzają się sytuacje, kiedy z określonych powodów zdrowotnych musi ona przyjąć jakiś lek. Należy zatem pamiętać, że istnieje szereg substancji, które mogą hamować produkcję mleka. Aby uniknąć nieświadomego zażycia środka mogącego zahamować laktację, zawsze informuj farmaceutę lub lekarza, że karmisz piersią oraz uważnie czytaj ulotkę leku, który chcesz przyjąć. Znajdziesz tam informację, czy zastosowanie danej substancji niesie ze sobą ryzyko osłabienia laktacji. Jeśli nie jesteś pewna – pytaj specjalistów.
Warto także zastanowić się, czy danego leku nie można zamienić na inny – taką pomocą może zawsze służyć farmaceuta lub lekarz.
Do leków, na które należy uważać przy karmieniu piersią należą, między innymi:
pseudoefedryna w dawce od 60 mg - lek zmniejszający przekrwienie błony śluzowej nosa podczas kataru dostępny bez recepty; zwróć uwagę, że jest to składnik preparatów złożonych stosowanych powszechnie w leczeniu przeziębienia, np. saszetek do rozpuszczenia w wodzie,
amantadyna - substancja wydawana na receptę o działaniu przeciwwirusowym, wykorzystywana w leczeniu grypy, choroby Parkinsona oraz COVID-19,
furosemid - lek o działaniu moczopędnym, obniżającym ciśnienie tętnicze, dostępny na receptę,
hydrochlorotiazyd - preparat moczopędny dostępny z przepisu lekarza, znajdujący zastosowanie w leczeniu wysokiego ciśnienia tętniczego krwi,
chlortalidon - środek moczopędny na receptę stosowany w leczeniu leczeniu nadciśnienia tętniczego,
ergotamina - działa obkurczająco na naczynia krwionośne w mózgu, zmniejszając migrenowe bóle głowy, przepływ krwi oraz powoduje skurcz mięśnia macicy, dostępna wyłącznie na receptę,
lewodopa - wyrównuje brak dopaminy w mózgu, stosowana jest w leczeniu choroby Parkinsona, dostępna z przepisu lekarza,
barbiturany, m.in. fenobarbital - leki o działaniu nasennym, uspokajającym i przeciwpadaczkowym wydawane na receptę,
ropinirol - środek ordynowany w terapii choroby Parkinsona, na receptę,
klomifen - stosowany w leczeniu niepłodności spowodowanej brakiem owulacji, wydawany na receptę,
klonidyna - rozkurcza naczynia krwionośne, dzięki czemu znalazła zastosowanie w leczeniu nadciśnienia tętniczego pierwotnego, na receptę,
testosteron - hormon powodujący rozrost mięśni szkieletowych, zwiększający gęstość mineralną kości oraz zwiększający stężenie hemoglobiny we krwi, dostępny wyłącznie z przepisu lekarza,
androgeny, m.in. dehydroepiandrosteron (DHEA), które można kupić bez recepty - stosowane są celem uzupełnienia niedoborów tych hormonów u mężczyzn i kobiet,
lizuryd - substancja stosowana w leczeniu choroby Parkinsona oraz migreny, aktualnie niedostępna w Polsce, wydawana na receptę,
apomorfina - znajduje zastosowanie w leczeniu choroby Parkinsona, dostępna na receptę,
ergometryna - działa kurcząco na mięsień macicy, dlatego znajdowała zastosowanie w hamowaniu krwawień z dróg rodnych, dostępna z przepisu lekarza,
pergolid - związek stosowany w niektórych krajach w leczeniu choroby Parkinsona, wydawany na receptę.
Istnieją jednak sytuacje, kiedy mama nie może lub nie chce karmić dziecka po porodzie i zastanawia się, jakie leki pomogą jej trwale zahamować wydzielanie mleka. Informacje na ten temat zgromadziłam w artykule Jak zatrzymać laktację - jak zakończyć karmienie piersią?.
Czy można pić alkohol podczas karmienia piersią?
Spożywanie alkoholu w okresie karmienia piersią nie tylko może zaburzyć prawidłowy rozwój dziecka, ale także upośledzić produkcję mleka. Efekt ten można zaobserwować już po spożyciu 0,3 g alkoholu na kg masy ciała, co odpowiada puszce piwa.
Amerykańska Akademia Pediatrii dopuszcza sporadyczne spożywanie niewielkiej ilości alkoholu podczas karmienia piersią – do 2 standardowych jednostek raz lub dwa razy w tygodniu. Standardową jednostką jest, np.
250 ml piwa,
125 ml wina,
25 ml 40% alkoholu.
Taka porcja alkoholu przenika do mleka mamy w ciągu 30 minut od spożycia, a jej eliminacja trwa około 2 godzin. Część specjalistów zaleca odczekanie tego czasu do kolejnego karmienia oraz - by utrzymać laktację - odciąganie mleka i wylewanie go, gdyż nie nadaje się do karmienia dziecka. Jeśli to jednak możliwe – w okresie laktacji nie spożywaj alkoholu.
Czy można pić kawę przy karmieniu piersią?
Kofeina spożywana przez mamę karmiącą piersią nie wpływa na zahamowanie laktacji w maksymalnej dobowej dawce równej 300 mg, aczkolwiek przekraczanie tej ilości może wpływać na problemy ze snem i rozdrażnienie niemowlęcia.
Niektóre źródła sugerują, że picie kawy może powodować mniejsze spożycie innych płynów, co przekłada się na zmniejszenie ilości produkowanego mleka, dlatego zwróć uwagę, aby w okresie laktacji szczególnie dbać o prawidłową podaż wody.
Biorąc pod uwagę powyższą dawkę kofeiny pamiętaj, że znajduje się ona nie tylko w kawie, ale także w innych produktach spożywczych, np.
250 ml kawy parzonej zawiera ok. 85 mg kofeiny,
250 ml kawy rozpuszczalnej ok. 120-130 mg kofeiny,
250 ml herbaty ok. 30 mg kofeiny,
100 g gorzkiej czekolady ok. 60 mg kofeiny,
100 g czekolady mlecznej ok. 20 mg kofeiny,
333 ml coli ok. 30 mg kofeiny,
dlatego 300 mg to łączna porcja kofeiny, jaką mama karmiąca piersią może przyjąć ze wszystkich produktów w ciągu 24 godzin.
Reasumując, karmiąc piersią możesz pozwolić sobie codziennie na 1-2 kubki swojej ulubionej kawy i herbaty oraz kawałek czekolady. Dobrą alternatywą dla tradycyjnej kawy jest kawa zbożowa, która nie zawiera kofeiny.
Czy palenie papierosów jest dozwolone przy karmieniu piersią?
Podczas palenia papierosów wydziela się około 4000 szkodliwych substancji, z których to nikotyna odpowiedzialna jest za hamowanie laktacji. Dzieje się tak dlatego, że zmniejsza ona działanie prolaktyny – hormonu odpowiedzialnego za proces wydzielania mleka.
Jeśli to zatem możliwe:
przynajmniej w okresie ciąży i karmienia piersią nie pal tytoniu i nie pozwalaj innym palić przy Tobie i dziecku,
jeśli już palisz, to papierosa wypalaj tuż po karmieniu, nigdy przed,
pamiętaj, że zawsze możesz porozmawiać z farmaceutą lub lekarzem na temat metod rzucenia palenia, które można stosować w okresie laktacji.
Jak rzucić palenie w okresie karmienia piersią?
W przypadku mam, które nie są w stanie samodzielnie zaprzestać palenia, zalecanym sposobem na rzucenie palenia papierosów w okresie karmienia piersią jest nikotynowa terapia zastępcza, czyli stosowanie preparatów z nikotyną w formie:
Nikotyna pochodząca zarówno z wypalanego tytoniu, jak i z nikotynowej terapii zastępczej przenika do mleka ludzkiego, jednak ilość nikotyny pochodząca z nikotynowej terapii zastępczej, na którą jest narażone dziecko karmione piersią, jest stosunkowo mała i zdecydowanie mniej szkodliwa niż palenie.
Jako preparaty pierwszego wyboru zaleca się gumy, tabletki do ssania lub aerozole, gdyż stosowanie nikotynowej terapii zastępczej w postaci kilku pojedynczych dawek w ciągu dnia w porównaniu ze stosowaniem plastrów transdermalnych, które uwalaniają nikotynę przez 24 godziny, może zminimalizować jej ilość w mleku mamy z uwagi na możliwość wydłużenia odstępu pomiędzy podaniem preparatu z nikotyną a karmieniem piersią.
Plastry nikotynowe zapewniają stałe stężenie nikotyny we krwi, jednak niższe niż podczas palenia papierosów, dlatego jeśli dawki nikotyny z innych form nikotynowej terapii zastępczej nie są dla Ciebie wystarczające - szczególnie na początku terapii - możesz nakleić plaster.
Jeśli stosujesz gumy, tabletki bądź aerozol z nikotyną, dziecko najlepiej nakarmić dopiero po upływie 2–4 godzin od zażycia preparatu, gdyż po tym czasie stężenie nikotyny i jej metabolitów we krwi spada o połowę.
redaktor: Agnieszka Soroko, mgr farm.
ostatnia zmiana: 10.05.2023 10:04:44
Dokładamy wszelkich starań, aby nasz artykuł jak najlepiej oddawał dostępne informacje, ale nie można go traktować jako konsultacji farmaceutycznej. Przed zażyciem leku należy przeczytać ulotkę, a w przypadku pytań skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Wszystkie podane w artykule nazwy produktów oraz zdjęcia są przykładowe i nie stanowią żadnej formy reklamy. Wszystkie prawa autorskie do artykułu są zastrzeżone przez GdziePoLek sp. z o.o.